علت سفیدی زبان چیست؟ چگونه می توان آن را درمان کرد؟

سفیدی زبان یکی از مشکلات شایع دهان است که بسیاری از افراد در طول زندگی با آن رو به‌ رو می ‌شوند. گاهی این سفیدی موقتی و بی‌خطر است، اما در برخی مواقع می ‌تواند نشانه‌ ای از بیماری‌ های گوارشی، کبدی یا ضعف سیستم ایمنی باشد.در این مقاله با بررسی دلایل سفید شدن زبان، راه‌ های پیشگیری و روش ‌های درمان خانگی و پزشکی به شما کمک می ‌کنیم تا این مشکل را بهتر بشناسید و برطرف کنید

عنوان	توضیح مختصر
سفیدی زبان چیست؟	پوشش سفید یا خاکستری بر سطح زبان که از تجمع مواد غذایی، باکتری‌ها یا سلول‌های مرده بر پاپیلاهای زبان ایجاد می‌شود.
علت سفیدی زبان چیست؟	علل احتمالی شامل بهداشت ضعیف دهان، خشکی دهان، قارچ، کمبود ویتامین و…
علائم همراه سفیدی زبان	سوزش، بوی بد دهان، طعم فلزی یا تلخ، خشکی، زخم
بیماری های مرتبط	برفک دهان، لوکوپلاکیا ، سفید شدن زبان در سرماخوردگی ،سفلیس ، بیماری های کبدی
آیا سفیدی زبان خطرناک است؟	اگر بیشتر از یک هفته طول بکشد ممکن است خطر جدی باشد.
درمان سفیدی زبان	راهکارهایی مانند مسواک زدن زبان، استفاده از دهان‌شویه، تغذیه مناسب
پیشگیری از سفیدی زبان	رعایت بهداشت دهان، ترک دخانیات، مصرف آب کافی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟	اگر علائم بیش از چند روز باقی بماند یا همراه با تب، درد، زخم و… باشد

سفید شدن زبان چیست؟

سطح زبان به ‌طور طبیعی دارای پرزهایی است که باکتری ‌ها، باقی ‌مانده غذاها و سلول ‌های مرده در آنجا انباشته می شوند. در حالت عادی، این ذرات با نوشیدن آب، حرف زدن، یا مسواک‌ زدن پاک می ‌شوند. اما در برخی موارد این مواد به‌صورت لایه ‌ای سفید روی زبان تجمع می‌ یابند و باعث سفید شدن آن می شوند.

سفیدی زبان که ممکن است به صورت تکه ای یا کلی باشد، در اکثر مواقع مشکل ساز نیست. اما در موارد نادر ممکن است نشان از یک بیماری یا مشکل جدی مثل عفونت یا مراحل اولیه سرطان باشد. بنابراین در صورت سفید شدن زبان به سایر علائم بدنتان هم توجه کنید و در صورتی که پس از گذشت چند هفته همچنان زبانتان سفید است حتما به یک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.

علت سفید شدن زبان چیست؟

از جمله رایج ‌ترین دلایل سفید شدن زبان عبارتند از:

• بهداشت ضعیف دهان و دندان؛
• خشکی دهان یا کم آبی بدن؛
• تنفس دهانی؛
• تحریک زبان به وسیله ابزار دندانپزشکی یا نقاط تیز دندان؛
• عفونت های قارچی دهان مثل برفک دهان؛
• سیگار کشیدن؛
• تب یا بیماری‌ های ویروسی مثل سرماخوردگی؛
• مشکلات گوارشی؛
• مصرف مشروبات الکلی؛

کدام بیماری ها باعث سفید شدن زبان می شوند؟

برخی از بیماری ها و مشکلات می توانند منجر به سفیدی زبان بشوند که از جمله این بیماری ها و مشکلات عبارتند از:

1. لوکوپلاکیا (پلاک‌ های سفید و ضخیم)

بیماری لوکوپلاکیا منجر به تشکیل تکه های سفید رنگ در داخل گونه ها، سطح لثه ها و زبان می شود. استعمال سیگار، زیاده روی در مصرف الکل و همچنین جویدن تنباکو می تواند علت این بیماری دهانی باشد.

سفید شدن زبان ناشی از این بیماری اصولا بی خطر است اما در برخی موارد نادر لوکوپلاکیا می تواند به سرطان دهان تبدیل شود.

2. سفید شدن زبان در سرماخوردگی

در دوران سرماخوردگی، بدن دچار ضعف و التهاب می‌ شود. مخاط دهان خشک ‌تر از معمول شده و سیستم ایمنی تضعیف می شود. این شرایط می‌ تواند زمینه ‌ساز ایجاد لایه ‌ای سفید رنگ روی زبان شود.

اگر با سفیدی زبان و سرماخوردگی هم‌ زمان رو به ‌رو هستید، جای نگرانی نیست؛ چرا که پس از بهبودی با رعایت بهداشت دهان و دندانی این سفیدی هم از بین می رود.

3. پلاک دهانی

در صورتی که سیستم ایمنی فرد ضعیف باشد، ممکن است باعث سفید شدن دهان و زبان شود که به این بیماری پلاک دهانی گفته می شود.

پلاک دهانی علاوه بر سفید شدن زبان و دهان ممکن است باعث ایجاد زخم دهانی و درد نیز شود.

4. بیماری کبد و سفیدی زبان

برخی از متخصصان طب سنتی و طب نوین معتقدند که کبد و سفیدی زبان ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. اختلال در عملکرد کبد، به‌ویژه در دفع سموم بدن، ممکن است خود را در زبان به صورت تغییر رنگ و بوی بد دهان نشان دهد.

علائمی که ممکن است به کبد مرتبط باشند:

• سفید شدن زبان همراه با زردی پوست
• احساس خستگی و بی‌ حالی
• مشکلات گوارشی مزمن

5. برفک دهان

برفک دهان نوعی عفونت دهانی است که از مخمر نوعی باکتری به نام کاندیدا ایجاد می شود. از جمله دلایل برفک دهانی عبارتند از:

• دیابت
• ضعف سیستم ایمنی
• بیماری‌ هایی مثل HIV یا ایدز
• کمبود آهن
• کمبود ویتامین  ب
• استفاده از دندان مصنوعی

6. سفلیس

سفلیس نوعی عفونت است که از راه جنسی منتقل می شود و باعث ایجاد زخم دهانی می شود. در صورت عدم درمان این عفونت، باعث تشکیل پلاک های سفید رنگ سفلیسی بر روی زبان می شود.

سفیدی زبان و معده؛ آیا مرتبط هستند؟

بله، سفیدی زبان و معده می ‌توانند با یکدیگر مرتبط باشند. در برخی موارد، مشکلاتی مانند رفلاکس معده، هضم ناقص غذا یا اختلال در ترشح اسید معده می‌ تواند باعث بروز  لکه های سفید بر روی زبان شود.

علائم مرتبط با این مشکل عبارتند از:

• تلخی دهان
• نفخ و سوء هاضمه
• احساس سنگینی معده

روش های درمان سفیدی روی زبان

برای درمان سفیدی زبان ابتدا باید علت آن مشخص شود. اما به طور کلی از روش هایی که برای رفع این مشکل زبان ارائه می شوند عبارتند از:

درمان سفیدی زبان در خانه

• مسواک‌زدن زبان: در صورتی که علت این مشکل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باشد، استفاده روزانه از مسواک یا تمیزکننده زبان می‌ تواند پلاک سفید روی زبان را از بین ببرد.
• شست‌ و شوی دهان با آب نمک: اگر عفونت باعث سفیدی زبان شده باشد، غرغره کردن محلول آب نمک باعث رفع این مشکل خواهد شد.
• استفاده از روغن نارگیل : یک روش قدیمی در طب آیورودا که به کاهش باکتری ‌های دهان و رفع سفیدی زبان کمک می ‌کند؛ مالیدن روغن نارگیل بر روی زبان و لثه ها است.
• نوشیدن آب فراوان: کم ‌آبی بدن یکی از دلایل شایع خشکی دهان و سفید شدن زبان است که با مصرف آب فراوان در روز می توانید این مشکل را برطرف کنید.
• پرهیز از مصرف دخانیات: ترک سیگار به کاهش تغییر رنگ زبان و بهبود سلامت دهان کمک شایانی می ‌کند.

درمان های پزشکی

اگر سفیدی زبان با علائمی مانند سوزش، زخم یا تغییر طعم دهان همراه باشد، ممکن است نیاز به بررسی پزشکی باشد.

پزشک ممکن است موارد زیر را برای درمان این مشکل تجویز کند:

•  مصرف ضد قارچ ‌ها (برای برفک دهان)
• مصرف ضد التهاب ‌ها
• آزمایشات مربوط به کبد، معده و قند خون

روش های پیشگیری از بروز این مشکل

نکات کلیدی برای جلوگیری از سفید شدن زبان عبارتند از:

• مسواک ‌زدن منظم (حداقل ۲ بار در روز)
• تمیز کردن زبان با اسکرابر مخصوص
• نوشیدن ۸ لیوان آب در روز
• داشتن رژیم غذایی سالم و پر فیبر
• پرهیز از مصرف زیاد غذاهای پرچرب و سنگین
• مراجعه منظم به دندانپزشک

کلام آخر

سفیدی زبان در بسیاری از موارد بی ‌خطر و موقتی است. اما در برخی شرایط می ‌تواند نشانه ‌ای از بیماری‌ های زمینه ‌ای مانند مشکلات کبد، معده یا عفونت قارچی باشد. با رعایت بهداشت دهان، نوشیدن آب کافی در طول روز، داشتن رژیم غذایی سالم و در صورت نیاز مشورت با پزشک، می‌ توان به راحتی این مشکل را برطرف کرد.

سوالات متداول