7 دلیل برگشت دندان پس از ارتودنسی + روش های جلوگیری از این مشکل

بعد گذشت ماه ها براکت های ارتودنسی را از روی دندانت برداشتی، چندین ماه از خوردن خیلی از غذاها محروم بودی، کاهش اعتماد به نفس با براکت های فلزی را به جون خریدی و بالاخره روزی رسید که آینه بهت دندان های صاف و مرتب را نشان داد. اما حالا پس از گذشت چند ماه احساس می کنی، دندان هایت کمی جابجا شده اند! چرا؟! نگران نباش این اتفاق برای خیلی از افراد می افته. در ادامه 7 دلیل برگشت دندان پس از ارتودنسی و روش های جلوگیری از بروز این مشکل را بررسی کرده ایم. 

دلایل برگشت دندان پس از ارتودنسی 

بعد از اینکه درمان ارتودنسی تموم میشه، دندان ها صاف و مرتب میشن و در جای جدید خودشون قرار می گیرن، اما استخوان ها و بافت های اطراف هنوز به این موقعیت جدید عادت نکردن. به همین دلیل دندان ها تمایل دارند کم کم به جای قبلی خودشون برگردن. به این اتفاق برگشت دندان پس از ارتودنسی می گن و اگه حواست نباشه، ممکنه تمام هزینه ارتودنسی و زمانی که برای این درمان گذاشتی به هدر بره. 

عناوین	توضیحات
توضیح برگشت ارتودنسی	بازگشت دندان ها به موقعیت قبلی خود پس از اتمام ارتودنسی به دلیل عوامل ژنتیکی یا رفتاری
دلایل برگشت دندان پس از ارتودنسی	1. استفاده نکردن از ریتینر بعد از ارتودنسی 2. تغییرات طبیعی فک با گذر زمان 3. عادت‌ های نادرست  4. تغییرات در لثه  5. رشد ادامه‌ دار فک در نوجوانان
راهکارهای پیشگیری	1.استفاده منظم از ریتینر 2.مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی 3.اهمیت به سلامت لثه ها 4.پرهیز از عادات اشتباه مانند دندان قروچه
روش های درمان	در ابتدای مسیر با استفاده از ریتینر اصلاحی قابل درمان است و در صورت جواب ندادن باید ارتودنسی مجدد انجام شود.

اما علت کج شدن دندان بعد از ارتودنسی چیه؟!

1. استفاده نکردن از ریتینر بعد از ارتودنسی

اصلی ترین دلیل برگشت دندان پس از ارتودنسی به خاطر استفاده نکردن از ریتینر (نگهدارنده ارتودنسی) بعد از تموم شدن ارتودنسی دندانه. 

بعد از برداشتن براکت ها از روی دندان ها، استخوان های اطراف هنوز کاملا سفت نشده اند و دندان ها ممکنه راحت تر حرکت کنن. ریتینر مثل یک نگهبان از موقعیت جدید دندان ‌ها محافظت می‌ کنه تا بافت ‌های اطراف به حالت پایدار برسن.

خیلی از بیماران وقتی نتیجه درمان رو می‌ بینن، دیگه حوصله استفاده از ریتینر رو ندارن یا زود خسته می‌ شن. اما همین بی ‌نظمی باعث میشه دندان ‌ها دوباره حرکت کنن.

پس اگر دوست داری مرتبی دندان هات همیشگی باشه، ریتینر رو دقیق طبق دستور متخصص ارتودنسی استفاده کن.

2. تغییرات طبیعی فک با گذر زمان

فک و استخوان ‌های صورت هم مثل بقیه اعضای بدن در طول زمان تغییر می ‌کنن. حتی اگه ارتودنسی دندان هم انجام نداده باشی، ممکنه بعد از چند سال حس کنی دندان‌ هایت کمی فشرده ‌تر یا نامرتب‌ تر شدن. این یکی از دلایل طبیعی برگشت دندان پس از ارتودنسی است که ارتباطی با خطا در درمان ندارد.

برای اینکه این اتفاق نیفته، متخصصان توصیه می کنند از ریتینر ثابت استفاده بشه تا موقعیت دندان‌ ها حفظ بشه.

3. عادت‌ های نادرست 

عادت های غلطی مثل مکیدن انگشت، فشار دادن زبان به دندان های جلویی و گاز گرفتن لب، هم می تونه دلیل حرکت دندان بعد از ارتودنسی باشه.

این نیروهای ظاهراً ساده، وقتی دائم تکرار بشن، دندان‌ ها رو به سمت جلو یا بیرون هل می دن و نظم اون ‌ها رو به هم می‌ زنن.

این افراد علاوه بر اینکه باید از ریتینر استفاده کنن، باید روی اصلاح این عادت های نادرست هم کار کنن. بعضی وقت‌ ها متخصص ارتودنسی تمرین‌ های خاصی برای زبان یا لب پیشنهاد می ‌کنه تا عضلات دهان به حالت نرمال برگردن.

4. تغییرات در لثه 

وقتی دندان ‌ها با ارتودنسی جابجا می ‌شن، الیاف ریز لثه ‌ای (که به اسم فیبرهای پریودنتال شناخته می ‌شن) کشیده می ‌شن. بعد از تموم شدن درمان، این الیاف ممکنه بخوان دوباره به حالت قبلی خودشون برگردن و دندان ‌ها رو با خودشون بکشن.

به همین خاطر گاهی متخصص ارتودنسی یک عمل ساده به نام برش فیبرهای لثه ‌ای یا فایبروتومی انجام می ‌ده تا جلوی برگشت دندان بعد از ارتودنسی گرفته بشه.

5. رشد ادامه‌ دار فک در نوجوانان

اگر ارتودنسی برای کودکان یا نوجوانان انجام بشه، ممکنه فک هنوز در حال رشد بوده باشه. رشد طبیعی فک می‌ تونه باعث تغییر در نحوه قرارگیری دندان ‌ها بشه و همین موضوع، یکی از دلایل برگشت دندان بعد پس ارتودنسی در کودکان و نوجوانان به حساب میاد.

در این حالت معمولا متخصص ارتودنسی با بررسی روند رشد، زمان دقیق برداشتن براکت ‌ها رو تعیین می ‌کنه تا ریسک برگشت به حداقل برسه.

6. دندان قروچه (ساییدن دندان‌ ها در خواب)

اگر از اون دسته از افرادی هستی که موقع خواب، دندان قروچه داری یا دندون هاتو روی هم فشار می دی، باید بدونی که این عادت مخفیانه می ‌تونه به مرور دندان‌ ها رو جابجا کنه.

عجیبه ولی بعضی وقتا نیروی دندان قروچه، بیشتر از نیروی براکت های ارتودنسیه! برای همین متخصص ممکنه برات محافظ دهان (نایت گارد) تجویز کنه تا از حرکت دوباره دندان‌ ها جلوگیری کنه.

7. از دست دادن دندان یا تغییر در بایت

اگه بعد از ارتودنسی، یکی از دندان ها رو از دست بدی یا به هر دلیلی تغییراتی در نحوه قرارگیری فک ها (بایت) ایجاد بشه، دندان‌ های اطراف به سمت جای خالی حرکت می کنن. 

این جابجایی دندان ها باعث نامرتبی مجدد دندان ها بعد از ارتودنسی میشه. برای همین اگر به هر دلیلی دندانی را از دست دادی باید خیلی سریع با ایمپلنت دندان، بریج دندان یا دندان مصنوعی جای خالی اون رو پر کنی. 

چطور جلوی برگشت دندان پس از ارتودنسی رو بگیریم؟

با رعایت چند تا نکته ساده می تونی جلوی برگشت دندان بعد از ارتودنسی رو بگیری:

1. ریتینر رو مثل اکسیژن بدون

ریتینر مهم ‌ترین وسیله برای حفظ نتیجه درمانته. چه نوع ثابت، چه متحرک، باید طبق توصیه متخصص ازش استفاده کنی.

بعضی از بیماران بعد از چند وقت، استفاده از ریتینر رو فراموش می کنن، یا خسته می شن یا با خودشون فکر می کنن که دیگه استفاده از این ابزار لازم نیست. اما واقعیت اینه که استفاده نکردن از ریتینر تا زمانی که متخصص ارتودنسی خواسته مساوی است با برگشت دندان‌ ها بعد از ارتودنسی.

اگر ریتینر متحرک داری، حتما اون رو در زمان خواب یا طبق برنامه پزشک استفاده کن. اگه هم ریتینر ثابت داری، مراقب تمیزی اون باش تا باعث التهاب لثه نشه.

2. به طور منظم به متخصص مراجعه کن

بعد از برداشتن براکت های ارتودنسی، شرکت در جلسات پیگیری خیلی خیلی مهمه. در این جلسات ارتودنتیست (دکتر ارتودنسی) وضعیت دندان ها و لثه ها رو بررسی می کنه و اگه نشونه ای از حرکت دندان ها ببینیه، خیلی سریع جلوی اون رو می گیره. 

حتی اگر فکر می ‌کنی همه چیز خوبه، حداقل سالی یک بار برای چکاپ پیش دکترت برو.

 3. سلامت لثه و دهان رو جدی بگیر

لثه های سالم حکم پایه ای محکم برای نگهداری دندان ها هستن. عفونت یا التهاب لثه باعث ضعیف شدن این پایه و حرکت دندان ها میشه. 

پس با مسواک زدن منظم و صحیح، استفاده از نخ دندان و جرم گیری دندان به صورت دوره ای، لثه هاتو سالم نگه دار و از برگشت دندان پس از ارتودنسی جلوگیری کن. 

4. عادت ‌های دهانی اشتباه رو کنار بذار

اگه همش زبونتو به دندان های جلو فشار می دی، یا موقع تمرکز مداد می‌ جویی، یا لب پایینت رو می خوری، این‌ ها همگی دشمن دندون های صاف تو هستن!

اصلاح این عادت ‌ها بخش مهمی از حفظ نتایج ارتودنسیه. اگه نمی ‌تونی به ‌تنهایی کنترلشون کنی، از متخصص یا گفتاردرمانگر کمک بگیر.

5. دندان قروچه رو درمان کن

اگه موقع خواب دندوناتو به هم فشار می دی، حتما از نایت گارد استفاده کن. این وسیله از تماس مستقیم دندان ‌های فک بالا و پایین جلوگیری می ‌کنه و فشار روی دندون هارو کم می‌ کنه.

گاهی هم استرس یا اضطراب باعث دندان قروچه میشه؛ پس آرامش روانی هم به اندازه مراقبت دهانی مهمه.

آیا برگشت دندان بعد از ارتودنسی طبیعی است؟

بله، تا حدی می تونه طبیعی باشه. دندان ‌ها در گذر زمان تحت فشارهای مختلفی قرار می‌ گیرن؛ از جویدن غذا گرفته تا تغییرات عضلات صورت و ممکنه کمی حرکت کنن. اما جابجا شدن زیاد دندان ها بعد از ارتودنسی که ظاهر لبخند رو تغییر بده، طبیعی نیست و نیاز به بررسی تخصصی داره. 

اگر حس می‌ کنی دندونات کمی جابجا شدن، هرچه زودتر با متخصص ارتودنسی مشورت کن. گاهی با تنظیم ریتینر یا استفاده کوتاه ‌مدت از پلاک شفاف، مشکل به‌ سادگی قابله حله. 

آیا برگشت دندان پس از ارتودنسی قابل درمان است؟

بله، در موارد جزئی میشه با ریتینر جدید یا پلاک های شفاف ارتودنسی این مشکل را حل کرد. اما اگه جابجایی زیاد باشه، ممکنه نیاز به ارتودنسی دوباره باشه. البته نگران نباش، چون مدت زمان ارتودنسی مجدد کمتره و نتایج سریع تر به دست میاد. 

نتیجه گیری

اینو بدونید که با برداشتن براکت های ارتودنسی، درمان شما تموم نمیشه بلکه شروع مرحله جدیدی برای تثبیت نتیجه درمان ارتودنسی دندانه. 

دلایل برگشت دندان پس از ارتودنسی استفاده نکردن از ریتینر، تغییرات فک، عادت‌ های دهانی، دندان قروچه و حتی رشد طبیعی بدنه.

اما با رعایت توصیه های متخصص ارتودنسی می تونی از همه این مشکلات پیشگیری کنی و برای همیشه دندان های صاف و مرتبی داشته باشی. 

پس اگر تازه ارتودنسیت تموم شده، بدون که موفقیت واقعی یعنی حفظ نتیجه درمان. ریتینرت رو فراموش نکن، عادت های غلط و کنار بذار و هر چند وقت یکبار برای ویزیت پیش دکترت برو و با خیال راحت لبخند بزن!

سوالات متداول