0 تا 100 پر کردن دندان: پاسخ تمام ابهامات شما اینجاست

پر کردن دندان یا (Tooth Filling) اولین مرحله از فرآیند ترمیم دندان است که در آن دندان های آسیب دیده در پی پوسیدگی، ترک برداشتن، شکستن و … با کمک مواد مخصوصی پر و ترمیم می شوند. پرکردن دندان به منظور پیشگیری از بروز آسیب بیشتر به بخش های مختلف دندان و محافظت از پالپ و ریشه دندان ها یا به طور کلی موجودیت آن ها انجام داده می شود. آنچه در این مقاله می خوانید توضیحات کاملی درباره انواع مواد پر کننده دندان است. چنانچه درباره این فرآیند و مواد بکار رفته در آن کنجکاو هستید این مقاله را بخوانید.

چه زمانی باید دندان هایمان را پر کنیم؟

برای این که بدانید چه زمانی نیاز است دندان هایتان را پر کنید علائم و نشانه هایی وجود دارد. این علائم عبارتند از :

• پوسیدگی دندان
• گیر کردن مواد غذایی بین دندان ها
• وجود حفره یا سوراخ در داخل دندان
• حساسیت دندان به مواد غذایی خیلی گرم و یا خیلی سرد
• وجود ترک یا شکستگی در دندان
• سایش دندان

اگر با علائمی که گفته شد مواجه شدید حتما در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کرده و برای پر کردن دندان اقدام نمائید.

انواع مواد بکار رفته برای پر کردن دندان کدامند؟

دندانپزشکان و متخصصان ترمیمی و زیبایی از مواد مختلفی برای پر کردن دندان، رفع ترک و شکستگی دندان ها و احیای آن ها استفاده می کنند. مهم ترین و رایج ترین مواد پر کننده دندان در ادامه توضیح داده شده اند.

مقایسه / نوع ماده پر کردنی	آمالگام	کامپوزیت	گلاس آینومر	سرامیک	طلا
هم رنگ دندان است؟	❌	✅	✅	✅	❌
جلوه بصری زیبایی دارد؟	❌	✅	✅	✅	❌
مقاومت بالایی دارد؟	✅	✅	❌	✅	✅
دوام بالایی دارد؟	✅	نسبتا بالا	❌	✅	✅
برای دندان های جلویی؟	❌	✅	نسبتا	نسبتا	❌
برای دندان های پشتی؟	✅	✅	❌	✅	✅
استحکام بالا در برابر اعمال فشار فرآیند جویدن؟	✅	نسبتا بالا	❌	✅	✅
هزینه مقرون به صرفه؟	✅	نسبتا	✅	❌	❌
نیازمند طراحی در لابراتوار؟	❌	❌	❌	✅	✅
دارای فلوراید برای تقویت مینای دندان؟	❌	❌	✅	❌	❌
برای کودکان؟	❌	نسبتا	✅	❌	❌
کمتر دچار حساسیت زایی می شود؟	نسبتا	✅	✅	✅	✅

1. پر کردن دندان با آمالگام

ابتدایی ترین و پر استفاده ترین ماده برای ترمیم دندان ها و پر کردنشان، آمالگام است. آمالگام معمولا برای پر کردن دندان های خلفی استفاده می شود و به دلیل ظاهر غیرطبیعی که دارد برای ترمیم دندان های جلو استفاده نمی شود. آمالگام ترکیبی از نقره، قلع، مس و جیوه و یکی از قدیمی ترین مواد دندانپزشکی است. این ترکیب در برابر فشار زیاد ناشی از جویدن مقاومت می کند، با دوام است و به طور کلی به خوبی تحمل می شود.

محتوای جیوه موجود در آمالگام بارها و بارها مورد بحث و گفتگوی دندانپزشکان بوده و هست و بسیاری از بیماران هنوز مطمئن نیستند که آیا پر کردگی های امالگام ایمن هستند یا خیر.  اما با این وجود آمالگام به دلیل قیمت پایین ، خواص فرآوری خوب و ماندگاری طولانی ، هنوز هم ماده پرمصرفی در دندانپزشکی است.

2. پر کردن دندان با مواد سفید

همه دوست ندارند که دندان خود را با مواد سیاه یا همان آمالگام پر کنند زیرا با وجود دوام بالا، این پرکردگی اصلا زیبا نیست و اتفاقا زیبایی دندان را به خطر می اندازد. اگر نخواهیم آمالگام را برای ترمیم دندان انتخاب کنیم میتوانیم به سراغ پر کردن دندان با مواد سفید یا کامپوزیت برویم. در ادامه فیلم پر كردن دندان با مواد سفيد را مشاهده می کنیم:

کامپوزیت یکی از پر استفاده ترین مواد در صنعت دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی است و به تنهایی تعداد زیادی کاربرد دارد. کامپوزیت استحکام زیادی دارد، همرنگ دندان است و ظاهر طبیعی به دندان ترمیم شده می دهد. به پر کردگی با کامپوزیت معمولا پرکردن دندان با مواد همرنگ دندان یا مواد سفید گفته می شود. پر کردن دندان با کامپوزیت برای دندان های جلو بسیار بسیار رایج است.

مواد پر کننده کامپوزیتی از حدود 80 درصد نمک سیلیس یا ذرات ریز شیشه و حدود 20 درصد پلاستیک تشکیل شده اند. پرکننده های کامپوزیتی از نظر ابعادی پایدار و کاملاً مشابه پرکننده های سرامیکی هستند. به دلیل زیبایی بالایی که دارند، برای دندانهای قدامی و خلفی مناسب هستند.

3. پر کردن دندان با گلاس آینومر

یکی از امروزی ترین روش های پرکردن دندان ها استفاده از سمنت گلاس آینومر است. این ماده پر کننده استحکام نسبتا زیادی دارد اما ماندگاری پایینی دارد. به همین جهت کمتر از آن برای به عنوان پرکردگی استفاده می شود. از سیمان گلاس آینومر بیشتر برای ترمیم و پر کردن دندان کودکان استفاده می شود. به جز این، برای ترمیم پوسیدگی های جزئی و کوچک گلاس آینومر بهترین گزینه موجود است. سیمان گلاس آینومر حاوی فلوراید است که در طول زمان پر شدن به آرامی آزاد می شود.

4. پر کردن دندان با سرامیک یا پرسلین

مواد پر کننده سرامیکی (تمام سرامیک) معمولا طی پروسه های اینله و انله دندان های خلفی مورد استفاده قرار می گیرند. این پر کننده ها در لابراتوار ساخته می شود و سپس توسط متخصص ترمیمی و زیبایی در محل حفره دندان نصب می شوند.

رنگ و ظاهر آن ها طبیعی و مشابه با دندان های خودمان است. به جز این، استحکام مواد پر کننده سرامیکی بالا است و می توانند تا حدی فشار وارد شده از سوی دندان ها را تحمل کنند. پر کردن دندان با سرامیک برای دندان های جلو نیز کاربرد زیادی دارد ولی به اندازه کامپوزیت محبوب نیست.

5. پر کردن دندان با طلا

طلا یکی از بهترین مواد برای ترمیم و پرکردن دندان است. هرچند که اغلب افراد ممکن است طلا را به عنوان آخرین گزینه ترمیم دندان در نظر بگیرند، اما بدون شک در شرایط زیر پر کننده های طلا بهترین روش ترمیمی برای دندان ها هستند:

• زمانی که فشار و استرس وارد شده بر پر کردگی زیاد باشد و آمالگام یا سایر مواد پر کننده دندان تحمل این فشار را نداشته باشند.
• زمانی که بیمار به سایر مواد پر کننده حساسیت داد
• زمانی که بیمار تمایلی به استفاده از آمالگام ندارد یا لثه هایش در برابر این ماده پر کننده مقاومت نشان می دهند.

پر کردن دندان چقدر طول میکشد؟

حداقل زمان لازم برای پرکردن دندانی با پوسیدگی خفیف 15 دقیقه و حداکثر زمان لازم جهت پرکدن دندانی با پوسیدگی شدید 60 دقیقه است. طبیعی است که بالا بودن عمق نفوذ و پیشروی پوسیدگی در تعیین مدت زمان لازم برای پر کردن دندان دچار صدمه دیدگی مذکور افزایش می یابد. لازم است تا بدانید که مدت زمان لازم برای پرکردن دندان های قدامی (جلویی) فکین از دندان های خلفی (پشتی) کمتر است؛ دندان های خلفی به دلیل داشتن ساختاری پیچیده تر نیازمند زمان بیشتری برای درمان پوسیدگی است. همچنین شایان ذکر است که هر کدام از مواد پر کردگی دندان نظیر کامپوزیت، آمالگام، طلا، سرامیک و گلاس آینومر در تعیین مدت زمان نهایی درمان تاثیرگذار است.

مراحل پر کردن دندان چیست؟

درمان روند پرکردن دندان با تزریق ماده بی حسی موضعی در بافت های لثه دندان دچار پوسیدگی جهت عدم تجربه کردن احساس درد و ناراحتی هنگام ترمیم نواحی آسیب دیده دندان مد نظر صورت می گیرد. 8 مراحل پر کردن دندان شامل:

1. شناسایی ناحیه دچار پوسیدگی

اولین وهله از مراحل پر کردن دندان با شناسایی ناحیه دچار پوسیدگی شروع می شود، اما چگونه؟ دندانپزشکان در ابتدا وضعیت سلامت دهان و واحدهای دندانی را بررسی می کند تا تمام آسیب های دندانی را شناسایی نماید. در بسیاری از مواقع، دندانپزشکان برای بیماران نسخه رادیوگرافی دهان را صادر می کنند تا بتوانند به صورت دقیق تمام مشکلات دندانی را بدون کوچک ترین اشتباهی تشخیص دهند. در چنین مواقعی افراد لازم است در همان کلینیک دندانپزشکی یا مراکز مجهز به تجهیزات رادیوگرافی دهان، هزینه عکس دندان را پرداخت نمایند تا ریز جزئیات مشکلات دندانی در تصویربرداری مشخص شود. دندانپزشک بعد از مشاهده جزئیات وضعیت سلامت دندان ها، تمام واحدهای دندانی دچار پوسیدگی را به همراه عمق نفوذ و پیشروی باکتری های مضر دندانی تشخیص می دهد؛ اگر پوسیدگی به پالپ (مغز) دندان رسیده باشد، وی فرآیند درمان ریشه و عصب کشی دندان را در نظر می گیرد.

2. تزریق ماده بی حسی موضعی به دندان

دومین قدم از مراحل پر کردن دندان با تزریق داروی بی حسی موضعی به دندان دچار پوسیدگی شروع می شود. دندانپزشک باید ساختار دندان را دستکاری نماید، مناطق آسیب دیده را خارج کند و با مواد پر کننده ظاهر آسیب دیده دندان را در فرآیند پر کردگی بهبود دهد. دندانپزشک برای اینکه بیمار هیچ احساس درد و ناراحتی را تجربه نکند، ماده بی حسی موضعی را به بافت های متشکل لثه دندان دچار صدمه دیدگی تزریق می کند. طبیعی است که هنگام تزریق ماده بی حسی موضعی کمی احساس درد را تجربه کنید.

3. قرارگیری نوعی پوشش دور دندان دچار پوسیدگی

بعد از تزریق ماده بی حسی موضعی، تا زمان اثرگذاری داروی بس حس کننده بافت های دهان، دندانپزشک از یک کاوری برای جداسازی دندان دچار پوسیدگی از واحدهای دندانی مجاور استفاده یم کند، اما چرا؟ برای دسترسی راحت تر به دندان صدمه دیده و جدا کردن آن از سایر نواحی داخلی فضای دهان.

4. خارج سازی پوسیدگی دندانی

دندانپزشک برای خارج سازی ناحیه پوسیده شده دندانی از دستگاه هندپیس که دارای سرعت بسیار بالایی است و در جامعه دندانپزشکی دارای عنوان “توربین دندانپزشکی” است، استفاده می کند. توربین دندانپزشکی قادر است با سرعت بالا به تراشیدن ناحیه پوسیده شده دندان بپردازد و مناطق آسیب دیده را بردارد.

5. شستشوی ناحیه دچار صدمه دیدگی جهت نصب مواد پر کردنی

در این قسمت از مراحل پر کردن دندان، دندانپزشک بعد از خارج سازی و برداشتن ناحیه دچار پوسیدگی در دندان، منطقه آسیب دیده را با آب نمک و مواد مخصوص شستشو می دهد تا تمام باکتری های مضر دهانی نابود شوند و التهاب شکل گرفته کاهش یابند. دندانپزشک قصد دارد قبل از نصب مواد پر کردنی، عملیات آماده سازی دندان را انجام دهد تا تمام اصول و استانداردهای درمانی رعایت شود و بهترین نتیجه حاصل شود.

6. شروع پر کردن دندان

بعد از اینکه دکتر دندانپزشک سلایق بیمار را برای نصب مواد پر کردنی (کامپوزیت، آمالگام، طلا و …) در نظر گرفت و بهترین گزینه را انتخاب کرد، آماده سازی ماده پر کننده شروع و در شکاف شکل گرفته توسط هندپیس و سایر تجهیزات درمانی نصب می شود تا ظاهر دندان بهبود یابد. به ازای هر کدام از انواع مواد پر کننده، فرآیند پرکردن دندان پوسیده شده متفاوت است؛ تکنیک و متُد بکار گرفته شده جهت اجرای هر عملیات متفاوت است. مثلا داریم:

• نحوه پرکردن دندان با آمالگام: ترکیب پودر تیره رنگ آمالگام با ماده جیوه جهت دستیابی به بافتی محکم و ساختاری مناسب (دندانپزشک زماین ماده پر کردنی را روی دندان قرار می دهد که بافت ماده نه خیلی شل باشد و نه خیلی سفت باشد.)
• نحوه پرکردن دندان با کامپوزیت: ابتدا کادر درمان کلینیک دندانپزشکی، مقداری از ژل حاوی اسید را بر روی سطوح دندان دچار پوسیدگی پخش می کند و سپس بافت های صدمه دیده را شستشو می دهند؛ این کار به تطبیق پذیری و پذیرفتن بهتر دندان جهت ماده ناشناخته پر کردنی کمک بسزایی می کند. بعد از این کار، دندانپزشک از مواد باندینگ دندان کمک می گیرد تا قدرت اتصال بین ماده کامپوزیت و دندان دچار صدمه دیدگی را افزایش دهد؛ وی ماده باندینگ را بر روی تمام مناطق شکاف ایجاد شده پخش می کند. سپس ماده کامپوزیت توسط تیم درمان کلینیک دندانپزشکی بر روی سطوح دندانی دچار پوسیدگی پخش می کند. در نهایت، دندانپزشک با استفاده از امواج نور خاص دندانپزشکی، میزان اتصال کامپوزیت به دندان را تا بالاترین حد ممکن بالا می برد.

7. صیقل دادن و پولیش کردن مواد پر کردنی دندان

در این مرحله از مراحل پر کردن دندان، ماده پر کردنی کاملا به بافت سفت با استقامت بالای خود رسیده است. اما کار هنوز به اتمام نرسیده؛ کادر درمان کلینیک دندانپزشکی باید سطوح دندانی دستکاری شده و مواد پر کننده نصب شده را صیقل دهند تا سطحی صاف طراحی شود. با اجرای چنین عملیاتی، سطوح تیز و لایه های اضافی پدیدار شده بعد از انجام فرآیند پر کردن نابود می شوند. پالیش کردن مواد پر کردنی دندان باعث بهبود فرورفتگی های شکاف ایجاد شده و برجستگی های مواد پر کننده می شود؛ با اجرای این کار از اعمال صدمات ناشی از سطوح ناصاف ماده پر کردنی به دندان پر شده جلوگیری می شود.

8. ارزیابی نهایی اختلال بایت

دندانپزشک بعد از سپری کردن تمام مراحل پر کردن دندان، به ارزیابی وضعیت دندان پر شده می پردازد تا در درجه اول دارای جلوه بصری کاملا طبیعی باشد، ثانیه تغییراتی در آناتومی واحد دندانی مذکور اعمال نشده باشد. به یاد داشته باشید که اگر مواد پر کننده، اختلالی را برای نحوه قرارگیری دندان ها فکین روی هم دیگه ایجاد کند (اکلوژن دندانی)، دندان ها به درستی روی هم دیگه قرار نمی گیرند؛ در واقع، باید تمام دندان ها فکین نیم کره راست و چپ چهره، به صورت همزمان بر روی یکدیگر قرار بگیرد. اگر دندان ها به صورت همزان بر روی هم قرار نگیرند، احساس درد در دندان پر شده شکل خواهد گرفت. پس حتما به یاد داشته باشید که دندانپزشک شما باید از عدم بروز تداخل در وضعیت بایت کسب اطمینان نماید.

عوارض پر کردن دندان  چیست؟

دندانپزشکان اغلب ناحیه اطراف دندان آسیب دیده را قبل از پرکردن بی حس می کنند. در نتیجه، احتمالاً در یکی دو ساعت اول پس از اتمام ترمیم دندان، چیزی احساس نخواهید کرد. اما هنگامی که بی حسی از بین می رود، ممکن است متوجه برخی از احساسات غیرعادی در دهان خود شوید که البته آن ها را هم نمی توان عوارض پر کردن دندان در نظر گرفت بلکه علائم طبیعی بعد از ترمیم دندان هستند که زودگذرند:

• دندان درد به خصوص هنگام تنفس در هوای سرد، نوشیدن مایعات سرد یا گرم و خوردن غذاهای سرد یا گرم
• حساسیت شدن لثه ها
• درد در دندان های اطراف دندان ترمیم شده
• درد هنگام به هم فشردن دندان ها
• درد در دندان آسیب دیده هنگام غذا خوردن، مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن

روش های مراقبت از دندان پر شده

مراقبت از دندان پر شده برای حفظ سلامت و دوام آن بسیار مهم است. در اینجا چند نکته برای مراقبت از دندان پر شده برایتان آورده ایم:

• اجتناب از غذاهای سفت و چسبناک: تا چند روز پس از پر کردن دندان، از خوردن غذاهای سفت و چسبناک خودداری کنید. این غذاها می توانند باعث خارج شدن مواد پرکننده یا شکستن دندان شوند.
• استفاده از مسواک و نخ دندان: بهداشت دهان و دندان را با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به طور منظم حفظ کنید. این کار به جلوگیری از تجمع پلاک و پوسیدگی دندان کمک می کند.
• پرهیز از غذاها و نوشیدنی های شیرین و اسیدی: مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین و اسیدی را کاهش دهید. این مواد می توانند باعث پوسیدگی دندان و آسیب به پرکردگی شوند.
• استفاده از طرف دیگر دهان برای جویدن: تا زمانی که دندان پر شده به طور کامل بهبود یابد، از طرف دیگر دهان برای جویدن غذا استفاده کنید.
• مراجعه منظم به دندانپزشک: برای بررسی وضعیت دندان پر شده و اطمینان از سلامت آن، به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.

هزینه پر کردن دندان چقدر است؟

قیمت پرکردن دندان می تواند بسته به عوامل مختلفی متفاوت باشد. یکی از مهم ترین عوامل، نوع ماده پرکننده است. مواد پرکننده مختلفی وجود دارند که شامل آمالگام، کامپوزیت و سرامیک می شوند. هر کدام از این مواد دارای ویژگی ها و قیمت های متفاوتی هستند. به عنوان مثال، آمالگام که یک ماده فلزی است، معمولا ارزان تر از کامپوزیت و سرامیک است.

علاوه بر نوع ماده، میزان پوسیدگی دندان نیز تاثیر زیادی بر هزینه دارد. اگر پوسیدگی عمیق باشد و نیاز به درمان های اضافی مانند عصب کشی داشته باشد، هزینه ها افزایش می یابد. همچنین، محل جغرافیایی و تجربه دندانپزشک نیز می تواند بر هزینه تاثیرگذار باشد. در شهرهای بزرگ و مناطق پرجمعیت، هزینه ها معمولا بالاتر از مناطق روستایی و کم جمعیت است.

به طور کلی، هزینه پر کردن دندان در ایران در سال 1404 بین ۸۰۰ هزار تومان تا ۲ میلیون تومان متغیر است. این هزینه ها ممکن است با توجه به شرایط خاص هر بیمار و نوع درمان مورد نیاز تغییر کند.

همیشه پرکردن دندان با مواد بالا پاسخگو نیست

گاهی اوقات پوسیدگی دندان به قدری زیاد است که با مواد پر کننده قابل ترمیم نیست. برای مثال ممکن است بیشتر تاج دندان پوسیده باشد و پس از تراشیدن پوسیدگی تنها بخش کوچکی از دندان باقی بماند. در چنین مواردی ما نیاز به یک روش دیگر برای ترمیم و احیای دندان داریم. روکش دندان به عنوان آخرین روش ترمیم دندان می تواند به عنوان آخرین و مطمئن ترین روش به کمک ما بیاید تا همچنان دندان را حفظ کنیم و نیازی به کشیدن دندان نداشته باشیم.

بعضی وقت ها تنها راه کشیدن دندان است

زمانی که نه مواد پر کننده و نه روکش دندان نتوانند دندان آسیب دیده را ترمیم کنند، دندان باشید کشیده شود. پس از کشیده شدن دندان باید برای جلوگیری از حرکت و کج شدن دندان ها با یک روش جایگزین جای خالی دندان را پر کردن. دندان مصنوعی، ایمپلنت دندان و بریج سه روش جایگزین دندان از دست رفته هستند که می توانند در نقش دندان عمل کنند.

پاسخ به سوالات رایج درباره ترمیم دندان با مواد پر کننده