خونریزی لثه چیست و چگونه درمان می‌ شود؟

خونریزی لثه گاهی مثل چراغ قرمزی در دهان شماست که هشدار می دهد مراقبت بیشتری لازم است. شاید فکر کنید فقط یک قطره خون است، اما این علامت کوچک می تواند نشانه ای از التهاب، عفونت یا کمبود مواد مغذی باشد. در این مقاله، با دلایل خونریزی لثه، علائمش و راه های پیشگیری و درمان آن آشنا می شویم تا لبخندی سالم و بی دغدغه داشته باشیم.

خونریزی لثه چیست؟

خونریزی لثه به وضعیتی گفته می شود که لثه ها هنگام مسواک زدن، نخ دندان کشیدن یا حتی بدون دلیل خاصی شروع به خونریزی کنند. این مشکل می تواند نشانه التهاب، عفونت یا آسیب های جزئی باشد و گاهی ناشی از عادات نادرست بهداشت دهان است. تشخیص به موقع و مراقبت صحیح از لثه ها می تواند از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری کند.

علائم و نشانه های خونریزی لثه چیست؟

هر زمان که از بافت لثه های ما خون خارج شود ممکن است علائم دیگری همراه با آن قابل مشاهده خواهند بود. مهم ترین علائمی که می توانند همراه با خونریزیلثه مشاهده شوند عبارتند از:

• ورم
• حساس شدن و خونریزی حین مسواک زدن
• تحلیل لثه ها
• ایجاد فاصله بین دندان ها
• شل شدن دندان ها
• بوی بد دهان

علت خونریزی لثه چیست؟

عامل خونریزی لثه	توضیحات	نکته کلیدی
ایجاد پلاک دندانی	التهاب لثه	ممکن است نشانه بیماری باشد
استفاده نادرست از مسواک و نخ دندان	آسیب لثه	فشار زیاد یا روش اشتباه
مصرف برخی داروها	حساسیت لثه	رقیق‌کننده های خون موثرند
سبک نامناسب زندگی	رژیم / سیگار	تحریک لثه و آسیب
التهاب لثه	تورم / قرمزی	ناشی از باکتری هاست
التهاب لثه نکروزان	درد شدید	نیازمند درمان فوری
هموفیلی A	اختلال ژنتیکی	خونریزی خودبه خود یا جزئی
پس از جراحی دندان	لخته جدا شده	ممکن است نیاز به پزشک باشد
برخی از شرایط و بیماری های پزشکی	اختلالات خاص	می‌تواند خونریزی را تشدید کند

اولین چیزی که باید بدانید این است که خونریزی لثه هرگز طبیعی نیست. به همین دلیل یافتن علت آن حتی اگر میزان خونریزی بسیار جزئی است مهم است. در ادامه با تمام علل احتمالی آن آشنا خواهید شد.

استفاده نادرست از محصولات دندانپزشکی

استفاده نادرست و غیر اصولی از محصولات دندانپزشکی مانند مسواک، نخ دندان و دهانشویه می تواند علت رایج و معمولی خونریزی از لثه ها باشد. زمانی که مسواک شما بیشتر از حد زبر است و یا حین مسواک زدن فشار زیادی به دندان ها و لثه وارد می کنید، خونریزی یکی از پیامدهای اینکار شما خواهد بود.

به طور مشابه استفاده نادرست از نخ دندان می تواند اثر بدتری روی لثه داشته باشد. برای مثال اگر در جهات نادرست و با فشار زیادی نخ دندان بکشید و یا اینکه گاه و بیگاه نخ دندان استفاده کنید ممکن است با حساسیت لثه و خونریزی از آن مواجه شوید.

مصرف برخی از داروها

گاهی اوقات بافت لثه حساس و یا نازک است. در چنین مواردی مصرف داروهای رقیق کننده خون می تواند هرگونه آسیب به لثه را شدید کرده و موجب خونریزی از آن شود.

برخی از شرایط  و بیماری های پزشکی

شرایط زیر همگی موقعیت هایی هستند که باعث احتمال خونریزی را افزایش می دهند:

• بارداری: هنگامی که یک زن باردار است، بیشتر مستعد ابتلا به مشکلات لثه است. این می تواند حفظ سلامت لثه ها را دشوارتر کند، اما خبر خوب این است که این مسائل معمولاً پس از زایمان از بین می روند.
• بیماری لثه: چندین مرحله از بیماری لثه وجود دارد. خونریزی لثه اولین نشانه وجود یک مشکل است. التهاب لثه همچنین به عنوان جنجویت نیز شناخته می شود و اولین مرحله از بیماری لثه است. نوع شدیدتر بیماری لثه نیز به نام پریودنتیت شناخته می شود که با عفونت و خونریزی شناخته می شود.
• سرطان: به ندرت بیماری سرطان نیز موجب خونریزی از بخش های مختلف دهان از جمله لثه ها می شود

سبک نامناسب زندگی

گاهی اوقات ممکن است سبک زندگی نادرست ما موجب مشکلات دهان و دندان مانند خونریزی از دهان شود. برای مثال موارد زیر می توانند علت اصلی خونریزی باشند:

• داشتن رژیم غذایی ضعیف: خوردن غذای حاوی قند بالا در حالی که عادات بهداشتی مناسب دندان را رعایت نمی کنید، محیط مناسبی برای رشد باکتری ها و تورم لثه ایجاد می کند.
• سیگار کشیدن: مواد شیمیایی سمی در سیگار لثه ها را تحریک می کند و شما را در معرض بیماری لثه قرار می دهد و با عوارض جانبی جدی تر مانند از دست رفتن دندان و تحلیل لثه مواجه می کند.

التهاب لثه

التهاب لثه یا جنجویت به طور معمول به دلیل عدم رعایت بهداشت دندان و تجمع باکتری ها ایجاد می شود. علائم بارز آن تورم، تغییر رنگ و خونریزی لثه است. عوامل اصلی خطر ابتلا به این بیماری شامل افزایش سن، سیگار کشیدن و خشکی دهان است. خوشبختانه این بیماری به راحتی قابل درمان است.

التهاب لثه نکروزان اولسراتیو حاد

التهاب لثه نکروزان اولسراتیو حاد یا (Acute necrotizing ulcerative gingivitis) نوعی عفونت نسبتاً نادر لثه است. درد ناشی از این بیماری چیزی است که آن را از پریودنتیت مزمن متمایز می کند و نیاز به درمان توسط متخصصان دندانپزشکی دارد.  علائم اصلی این بیماری شامل خونریزی از بافت لثه ، درد لثه ، بوی بد دهان ، درد شدید دهان و تورم لثه که نیازمند توجه فوری دندانپزشک دارد.

هموفیلی a

هموفیلی A یک اختلال ارثی (ژنتیکی) نادر است که به دلیل کمبود یا نبود فاکتور انعقادی شماره ۸ (VIII) در خون ایجاد می شود. وجود این فاکتور برای تشکیل لخته و توقف خونریزی ضروری است. در افراد مبتلا، خونریزی می تواند خودبه خود یا پس از ضربه و حتی جراحت های کوچک رخ دهد. از نشانه های این بیماری می توان به خونریزی لثه، مشکل در حرکت دادن شانه و همچنین خونریزی مقعدی اشاره کرد.

خونریزی پس از جراحی دندان

خونریزی بعد از جراحی یا عمل دندان بسیار رایج است و احتمالاً به دلیل لخته ای است که جدا شده و باعث شروع خونریزی می شود. اگر در تشکیل لخته خون مشکل دارید ممکن است برای بند آمدن خون نیاز به کمک دندانپزشک یا پزشک داشته باشید.

علت خونریزی لثه در خواب چیست؟

یکی از مشکلات رایج دهان و دندان که ممکن است بسیاری از افراد با آن مواجه شوند، خونریزی لثه ها به هنگام بیدار شدن از خواب می باشد. این مساله می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، اما یکی از شایع ترین دلایل آن، دندان قروچه یا براکسیسم است. دندان قروچه عبارت است از فشار دادن یا ساییدن دندان ها به یکدیگر به صورت ناخودآگاه در طول خواب، که می تواند به تحلیل رفتن لثه ها و در نتیجه خونریزی منجر شود. این عمل می تواند به دلیل استرس، اضطراب یا حتی مشکلات فکی رخ دهد و در صورت عدم درمان، به مرور زمان به دندان ها و ساختارهای نگهدارنده آنها آسیب جدی وارد کند.

برای مقابله با این مشکل، اقدامات پیشگیرانه و درمانی متعددی وجود دارد. استفاده از نایت گارد که توسط دندانپزشک طراحی می شود، یکی از راه های موثر برای جلوگیری از فشار و سایش دندان ها است. نایت گاردها به عنوان محافظی بین دندان های بالا و پایین عمل کرده و از تماس مستقیم آنها جلوگیری می کنند. علاوه بر این، رعایت بهداشت دهان و دندان، مانند مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان، می تواند از تجمع پلاک و باکتری ها جلوگیری کرده و به کاهش التهاب و خونریزی لثه کمک کند. در نهایت، مشاوره با یک متخصص دندانپزشکی می تواند به شناسایی علت دقیق مشکل و ارائه راهکارهای مناسب برای درمان آن کمک کند.

درمان دندانپزشکی خونریزی لثه

هرچند که برای چنین موضوعی به ندرت نیاز به مراجعه اورژانسی به دندانپزشکی است اما خونریزی از بافت لثه را هرگز نباید نادیده گرفت. با این حال چنانچه خونریزی به نظر می رسد جدی است و همراه با آن آسیب اساسی به لثه وارد شده، و از همه مهم تر اگر خونریزی متوقف نمی شود، بهتر است که به یک کلینیک دندانپزشکی مجهز یا بیمارستان مراجعه کنید.

درمان این عارضه عموما به علت و منشا آن بستگی دارد و بعد از پیدا شدن علت آن به تشخیص دندانپزشک یا پزشک متخصص روند درمان آغاز می شود.به ویژه زمانی که خونریزی ناشی از بیماری های لثه یا تجمع پلاک و جرم باشد، باید از روش های تخصصی استفاده شود. مهم ترین گزینه های درمانی عبارتند از:

• پیگیری منظم: معاینات دوره ای برای جلوگیری از بازگشت التهاب و خونریزی.
• جرم گیری و بروساژ (Scaling & Root Planing): پاک سازی عمقی پلاک و جرم از روی دندان و زیر خط لثه برای کاهش التهاب.
• جراحی لثه (Periodontal Surgery): در موارد پیشرفته بیماری لثه برای برداشتن بافت عفونی و ترمیم ساختار لثه.
• داروهای موضعی و سیستمیک: مصرف آنتی بیوتیک ها یا ژل های ضدباکتری جهت کنترل عفونت.
• لیزر درمانی: روشی مدرن و کم تهاجمی برای کاهش خونریزی و ترمیم سریع تر بافت.

در موارد زیر سعی کنید حتما برای اطمینان هم که شده به کلینیک یا پزشک مراجعه کنید:

• اگر لثه های شما روزانه خونریزی می کنند
• اگر شما دردی را تجربه می کنید که غذا خوردن را دشوار می کند
• اگر بین دندان ها و لثه فاصله افتاده و یا دندان ها شل یا لق شده اند

درمان خانگی خونریزی لثه چیست؟

روش درمانی 🛠️	توضیحات ✨	نحوه استفاده 📝
رعایت بهداشت دهان	پیشگیری و کاهش التهاب	مسواک و نخ دندان
روغن های گیاهی	کاهش ورم و خونریزی	ماساژ روی لثه
استعمال عسل	ضدباکتری و ضدالتهاب	مالیدن روی لثه
پودر میخک	بی حس‌کننده و ضدباکتری	خمیر روی لثه
گلاب	ضدالتهاب و ضدعفونی	ماساژ یا غرغره
زردچوبه	کاهش درد و التهاب	دهانشویه طبیعی
دهانشویه با جوش‌شیرین	ضدباکتری و کاهش پلاک	غرغره ۳۰ ثانیه ای

اگر فعلا دسترسی به مطب دندانپزشکی ندارید می توانید با دنبال کردن چند روش ساده خانگی علائم لثه را مدیریت کرده و دست کم تا زمان مراجعه به دندانپزشک کاهش داد.

رعایت بهداشت دهان و دندان

رعایت بهداشت دهان و دندان همیشه به عنوان یک روش پیشگیری و  درمان اولیه شناخته می شود. در خصوص بروز علائم ناراحت کننده در لثه بیشتر از همیشه بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.

استفاده از روغن های گیاهی

گیاهان از دیرباز به عنوان بخش جدایی ناپذیر درمان مشکلات دهان و دندان استفاده می شدند. این روزها نیز می توان برای تسکین علائم ناخوشایند و آزاردهنده دهانی مانند ورم لثه و یا خونریزی از لثه از برخی روغن های اساسی گیاهی استفاده کرد.

به عنوان مثال از ترکیب روغن نعناع، جوش شیرین و روغن نارگیل میتوان یک خمیر دندان طبیعی موثر ساخت که به کاهش خونریزی و ورم لثه کمک زیادی می کند.

استعمال عسل

عسل خاصیت ضد باکتریایی و ضدعفونی کننده دارد. با اعمال مقدار کمی عسل طبیعی بر روی لثه می تواند به کاهش خونریزی و بهبود لثه کمک کرد.

پودر میخک برای التهاب و خونریزی لثه

میخک یکی از قدیمی ترین درمان های طبیعی مشکلات دهان و دندان است. این گیاه معطر حاوی ترکیبی به نام اوژنول است که خاصیت بی حس کنندگی و ضدباکتری قوی دارد. اوژنول می تواند باکتری های عامل عفونت و التهاب لثه را مهار کرده و در نتیجه خونریزی و درد لثه را کاهش دهد.

برای استفاده:

• مقدار کمی پودر میخک را با چند قطره آب مخلوط کنید تا به شکل خمیر درآید.
• خمیر را مستقیما روی لثه‌ی ملتهب یا محل خونریزی قرار دهید.
• بعد از ۵ تا ۱۰ دقیقه دهان را با آب ولرم بشویید.

درمان خونریزی لثه با گلاب

گلاب یک درمان طبیعی و موثر برای لثه های ملتهب و خونریزی‌کننده است. این مایع معطر دارای خواص ضدالتهاب و ضدعفونی کننده است و می تواند قرمزی و تورم لثه را کاهش دهد. همچنین استفاده منظم از گلاب محیط دهان را تمیز نگه می دارد و رشد باکتری های مضر را محدود می‌کند.

روش استفاده:

• چند قطره گلاب را روی لثه ها بمالید و به آرامی ماساژ دهید.
• یا برای اثر بیشتر، چند ثانیه در دهان غرغره کنید.
• این کار را روزی ۲ تا ۳ بار تکرار کنید تا التهاب و خونریزی کاهش یابد.

زردچوبه برای خونریزی لثه

پودر زردچوبه یکی از درمان های طبیعی قدیمی برای مشکلات لثه است. با جوشاندن زردچوبه و تهیه یک دهانشویه طبیعی، می توان به کاهش التهاب، درد و خونریزی لثه کمک کرد. این دهانشویه با خواص ضدباکتری و ضدالتهابی خود، رشد میکروب های مضر دهان را محدود کرده و سلامت لثه را تقویت می کند. استفاده منظم از آن، به خصوص بعد از مسواک زدن، می تواند در طول زمان باعث کاهش تورم و حساسیت لثه شود.

دهانشویه با جوش‌شیرین

جو‌ش شیرین یک ماده طبیعی با خاصیت ضدباکتری و خنثی کننده اسید دهان است. با مخلوط کردن مقدار کمی جوش شیرین در آب ولرم و غرغره کردن آن به مدت ۳۰ ثانیه، می توان باکتری های مضر دهان را کاهش داد و از التهاب و خونریزی لثه پیشگیری کرد. این روش ساده و در دسترس به پاکسازی دهان، کاهش پلاک دندان و تقویت سلامت لثه کمک می کند و مکمل موثری برای مسواک زدن و استفاده منظم از نخ دندان است.

راه های پیشگیری از مشکل خونریزی لثه چیست؟

برای پیشگیری از خونریزی لثه، رعایت نکات زیر توصیه می شود:

• مسواک زدن حداقل دو بار در روز با مسواک نرم.
• استفاده از نخ دندان به صورت منظم برای تمیز کردن بین دندان ها.
• معاینه دوره ای و جرمگیری دندان ها هر شش ماه یکبار توسط دندانپزشک.
• تغذیه مناسب و پرهیز از مصرف غذاهای شیرین و اسیدی که به دندان ها آسیب می رسانند.
• استفاده از دهانشویه های آنتی باکتریال برای کاهش باکتری های دهانی و التهاب.
• مراجعه به دندانپزشک در صورت مشاهده مشکلات مداوم یا شدید.

این اقدامات می توانند به حفظ سلامت لثه ها و جلوگیری از خونریزی کمک کنند. همچنین، مشورت با دندانپزشک برای دریافت راهنمایی های تخصصی و برنامه ریزی برای درمان خونریزی لثه اهمیت دارد.

عوارض خونریزی لثه و بی توجهی به آن چیست؟

نادیده گرفتن خونریزی لثه می تواند به مشکلات جدی دهان و دندان منجر شود. این مساله، که ممکن است در ابتدا جزئی به نظر برسد، اگر درمان نشود، می تواند به التهاب لثه یا ژنژیویت تبدیل شود. ژنژیویت مرحله اولیه بیماری لثه است و اگر همچنان بدون درمان باقی بماند، می تواند به بیماری پریودنتال پیشرفت کند که در آن بافت های نگهدارنده دندان تخریب می شوند و می تواند به از دست دادن دندان ها منجر شود. علاوه بر این، خونریزی لثه می تواند نشانه ای از بیماری های جدی تر باشد که به سلامت کلی بدن مربوط می شوند، مانند دیابت، بیماری های قلبی و حتی سرطان.

بنابراین، مهم است که به هر نشانه ای از خونریزی لثه توجه شود و برای درمان به موقع اقدام شود. مراجعه به دندانپزشک برای ارزیابی دقیق وضعیت دهان و دندان و دریافت درمان های لازم، از جمله جرمگیری و درمان های تخصصی لثه، می تواند از پیشرفت مشکلات جلوگیری کند.

جمع بندی

خونریزی لثه هرگز طبیعی نیست و می تواند ناشی از التهاب، عفونت، عادات نادرست بهداشت دهان یا بیماری های زمینه ای باشد. مراقبت به موقع شامل رعایت بهداشت دهان، استفاده از روش های خانگی ساده و مراجعه منظم به دندانپزشک برای تشخیص و درمان تخصصی، می تواند از پیشرفت مشکل و عوارض جدی مانند بیماری پریودنتال و از دست دادن دندان جلوگیری کند.

سوالات پرتکرار در مورد خونریزی لثه