10 مورد از مهمترین مشکلات دندان کودکان که باید جدی گرفت کدامند؟

به دلیل نیازهای خاص نوزادان، نونهالان و نوجوانان، هم در پزشکی و هم در دندانپزشکی رشته های تخصصی ایجاد شده تا پاسخگوی نیاز آن ها باشد. در دندانپزشکی نیز رشته تخصصی دندانپزشکی کودکان داریم که به نیازهای دهان و دندان بچه ها پاسخ می دهد و یکی از اقدامات انجام شده در این رشته، شناخت و پیشگیری از بروز مشکلات رایج دهان و دندان در سنین پایین است. در این مقاله به بررسی 10 تا از رایج ترین مشکلات دندانپزشکی کودکان پرداخته ایم که خواندن آن به تمامی والدین مسئول و دلسوز توصیه می شود. با شناسایی این مشکلات و کمک گرفتن از متخصص دندانپزشکی کودکان قطعا می توانید سلامت دهان و دندان کودکان خود را تضمین کنید.

1. فهرست عناوین این محتوا پنهان

   پوسیدگی دندان کودکان

   بوی بد دهان از مهمترین مشکلات دهان و دندان بچه ها

   حساسیت دندان ها

   مکیدن انگشت

   بیماری لثه

   دندان قروچه

   آفت دهان یکی از رایجترین مشکلات دندانپزشکی کودکان

   مشکلات و معضلات افتادن دندان ها شیری

   نیوفتادن کامل دندان های شیری یا (Over-Retained Primary Teeth)

   بسیاری از کودکان از دندانپزشکی می ترسند

   پوسیدگی دندان کودکان

اصلی ترین، شایع ترین و پر بحث ترین مشکل دندان در کودکان که نیازمند توجه فوری و پیشگیری است، پوسیدگی دندان در کودکان است. به دلایل مختلفی دندان کودکان راحت تر دچار پوسیدگی می شود و به همین علت باید در همان سنین کودکی و زمانی که اولین دندان های شیری در می آیند به منظور پیشگیری و آموزش های لازم به دندانپزشک متخصص اطفال و کودکان مراجعه کنیم.

2. بوی بد دهان از مهمترین مشکلات دهان و دندان بچه ها

به بوی بد دهان هالیتوز یا هالیتوزیس هم گفته می شود و هر کسی در هر سنی را تحت تاثیر قرار می دهد. بوی بد دهان در کودکان می تواند به دلیل تغذیه آن ها، پوسیدگی دندان ها و یا مسائل جدی تر باشد.

صرف نظر از اینکه علل اولیه بوی بد دهان چیست، بزرگترین مسبب آن باکتری های داخل دهان و گلو هستند. آن ها در داخل دهان تجمع میابند و از چیزی که در داخل دهان است تغذیه می کنند و با تولید مشتقات گوگرد و اسید به بد بو شدن دهان کمک می کنند.

تجمع باکتریها در دهان می تواند به دلیل طیف وسیعی از مشکلات ایجاد شود. مشکلات لثه، بهداشت نامناسب دهان و خشکی دهان مهم ترین عامل مقابله با هالیتوز است. اما سایر موارد مانند سینوزیت مزمن، دیابت، پوسیدگی دندان و مشکلات گوارشی نیز می تواند منجر به بوی بد دهان شود.

گاهی اوقات مصرف برخی داروها نیز می تواند به خشکی دهان و افزایش فعالیت باکتری ها کمک کند که در نهایت به بد بویی بیشتر دهان منجر می شود.

بهداشت مناسب دندان بهترین راه برای درمان و جلوگیری از بوی بد دهان به عنوان بزرگترین مشکل دندانپزشک کودکان است. مسواک زدن، انتخاب رژیم غذایی مناسب و مفید برای دندان ها و استفاده از دهانشویه ها راه حل خوبی برای درمان بوی بد دهان در کودکان است.

3. حساسیت دندان ها

یکی دیگر از مشکلات دندانپزشکی کودکان که نسبتاً شایع است حساسیت دندان ها است. اگر متوجه شده اید که شما با خوردن غذاها یا نوشیدنی های سرد و گرم یا تنفس در هوای سرد  و گرم مشکلاتی در دندان خود (مانند درد) تجربه می کند احتمالا دندان هایش حساس هستند.

حساسیت دندان، بیشتر به دلیل نازک بودن مینای دندان در دندان های شیری و حساس بودن ذاتی آن ها است. نازک بودن مینای دندان باعث می شود که مینا به راحتی توسط پلاک و اسید ساییده می شود.

با تحلیل مینای دندان نیز ممکن است لثه کودک دچار تحلیل شده و عقب برود که در نهایت ریشه دندان نمایان می شود. نمایان شدن ریشه دندان می تواند درد و حساسیت ایجاد کند.

برای پیشگیری از حساسیت دندان ها در کودکان از راه حل هایی مانند فیشور سیلانت یا فلوراید تراپی استفاده می شود. با این روش ها حساسیت دندان به عنوان یکی از شایع ترین مشکلات دندانپزشکی کودکان کاملا قابل درمان و کنترل است.

4. مکیدن انگشت

مکیدن انگشت یک امر طبیعی در کودکان کم سن و سال است. در حقیقت این کار، یک مکانیسم آرامبخش برای بچه ها است که آن ها را از استرس دور می کند. این عادت تا سن 2 یا 3 یا نهایت سالگی کم کم از بین می رود. با این حال اگر عادت مکیدن انگشت تا این سنین از بین نرفته باشد برای کودک مشکلات زیادی ایجاد می شود.

میکدن انگشت باعث تغییر در ساختار فک و اختلال در رشد و در آمدن دندان ها می شود. گاهی اوقات این عادت منجر به مشکلات دندانپزشکی کودکان مانند مال اکلوژن می شود که تنها با ارتودنسی قابل درمان است. به جز این ممکن است مشکلات گفتاری برای کودک ایجاد شود.

اگر بعد از 4 سالی کودک شما همچنان عادت به مکیدن انگشت (شست) داشت، حتما با یک دندانپزشک کودکان یا یک متخصص ارتودنسی دندان کودکان صحبت کنید.

5. بیماری لثه

بیماری لثه چند مرحله دارد که اولین مرحله آن با التهاب لثه همراه است. به این مرحله از بیماری جنجویت اطلاق می شود که اغلب به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و تجمع پلاک ایجاد می شود و می تواند منجر به آسیب استخوان و از دست رفتن دندان شود.

با افزایش تولید و تجمع پلاک و تبدیل شدن آن به تارتار (انباشت سفت و سخت شده پلاک دندان) لثه قرمز و متورم میشود و ممکن است علائم دگیری مانند بوی بد دهان، خونریزی از لثه و یا حساسیت دندان ایجاد شود.

بیماری لثه در کودکان معمولا به 3 شکل زیر خود را نشان می دهد:

• التهاب مزمن لثه یا (Chronic gingivitis): از شایع ترین مشکلات دندانپزشکی کودکان که با ورم لثه، درد جزئی، خونریزی و قرمز شدن لثه همراه است.
• پریودنتیت تهاجمی یا (Aggressive periodontitis): پریودنتیت معمولا در سنین نوجوانی ممکن است ایجاد شود و پس از جنجویت دومین مرحله از بیماری لثه است. این مشکل می تواند باعث آسیب بافتی شود.
• پریودنتیت پیشرفته و شدید: شدید ترین شکل بیماری لثه است که می تواند به جز لثه و دندان تمام دهان را تحت تاثیر قرار دهد.

بیماری لثه قابل پیشگیری است و با اقدامات ساده ای مانند مسواک زدن روزانه ، استفاده از نخ دندان و مراجعه به دندانپزشکی می توان از این بیماری جلوگیری کرد. برای موارد جدی ، ممکن است کودک برای جرم گیری عمقی و اصولی به دندانپزشک کودکان مراجعه کند.

6. دندان قروچه

هر زمان که کودک شما به صورت عمدی یا غیر عمدی، در خواب و یا زمان هوشیاری دندان های خود را به هم بسابد اصطلاحا گفته می شود کودک دندان قروچه دارد. به دندان قروچه براکسیسم هم گفته می شود که از بزرگترین معضلات و مشکلات دندانپزشکی کودکان مخصوصا در سنین مدرسه است.

پیش بینی می شود که از هر 10 کودک 2 تا 3 نفر دندان قروچه دارند. علت براکسیم کودکان می تواند عدم تطابق فک ها و دندان ها با هم، پاسخ به درد، عصبانیت و استرس، بیش فعالی و … باشد.

معمولاً دندان قروچه به هیچ درمانی نیاز ندارد و با رشد کودک متوقف می شود. با این حال ، اگر این عادت ادامه پیدا کند، می تواند دندان های شیری و حتی دائمی را به تدریج از بین ببرد و در نتیجه باعث درد عضلانی یا دندان شود. سردرد، تحلیل مینای دندان و حساسیت دندان همچنین می تواند یکی از علائم دندان قروچه مزمن باشد.

مشورت با یک دندانپزشک کودکان و یا یک متخصص ارتودنسی می تواند به شما در کاهش و یا توقف کامل دندان قروچه در کودکان کمک کند. برای اطلاعات بیشتر در مورد دندان قروچه روی لینک کلیک کنید.

7. آفت دهان یکی از رایجترین مشکلات دندانپزشکی کودکان

آفت دهان، زخم های کوچکی هستند که در داخل دهان، لثه ها یا زبان ایجاد می شوند. این زخم ها به طور معمول، دارای یک مرکز خاکستری یا سفید هستند که با یک حاشیه قرمز احاطه شده اند.

این زخم ها موقتی هستند و ممکن است کودکان چندین بار در دوره کودکی آن ها را تجربه کنند. با وجود آفت دهان غذا خوردن برای کودکان دشوار است و ممکن است آن ها را تحریک پذیر کند. آفت دهان نتیجه موارد زیر است:

• رژیم غذایی
• استرس یا ضربه
• عفونت
• سوء تغذیه
• آلرژی

همچنین استفاده نادرست از مسواک، گزش لب، لثه و زبان نیز می تواند در پیدایش یا بدتر شدن آفت به عنوان یکی از مشکلات دندانپزشکی کودکان موثر باشد. بنابراین:

• دادن غذاها و نوشیدنی های نرم و ملایم به کودک می توان روند بهبود آفت دهان را تسریع ببخشد.
• همچنین به دنبال دهانشویه و خمیر دندان بدون سدیم لوریل سولفات باشید.
• از مسواک های نرم استفاده کنید.
• دهانشویه های آنتی باکتریال تهیه کنید
• و محصولات موضعی جهت تسکین علائم آفت در کودکان استفاده کنید.

8. مشکلات و معضلات افتادن دندان ها شیری

برای اغلب بچه ها شل شدن و افتادن دندان ها یک فرآیند جالب و مهیج است. آن ها طی یک فرآیند کاملا طبیعی دندان ها موقت و شیری خود را به مرور زمان از دست داده تا دندان های دائمی جایگزین شوند.

با توجه به جدول رویش و افتادن دندان شیری ،اولین دندان شیری معمولا در حوالی 6 سالگی می افتد اما دندان های آسیاب ممکن است از 10 تا 12 سالگی همچنان پابرجا باشند، آنگاه شل شده و از دست بروند. و به طور کلی تا سن 13 سالگی می بایست 28 دندان دائمی وجود داشته باشند و اثری از دندان شیری باقی نمانده باشد.

اغلب کودکان دندان شیری را بدون علائم آزاردهنده خاصی از دست می دهند و مشخصا بدون درد این فرآیند را تجربه می کنند. اما گاهی اوقات ممکن است تاخیر در افتادن دندان و یا زودتر از موعد افتادن دندان های شیری مشکلات دندانپزشکی کودکان را بیشتر کند.

بنابراین اگر کودک شما در مدت زمان از دست دادن دندان های شیری مشکلاتی مانند درد و یا موارد مشابه را تجربه می کنند حتما از دندانپزشک کودکان خود کمک بگیرید.

9. نیوفتادن کامل دندان های شیری یا (Over-Retained Primary Teeth)

بعضی اوقات در برخی کودکان ممکن است دندان شیری نیوفتد و از دهان خارج نشود. و اگر دندان شیری در مدت زمانی که می بایست می افتاد، همچنان پابرجا باشد، مشکلاتی برای دندان دائمی پیش خواهد آمد.

برای مثال ممکن است در جایی که باید تنها یک دندان وجود داشته باشد، 2 عدد دندان وجود دارند که یکی از آن ها دائمی و دیگری شیری است. این مساله نه تنها مشکل عملکردی ایجاد می کند که از نظر ظاهری مشکل ساز است.

در برخی موارد ممکن است تمام دندان های دائمی در آمده باشند و تنها یک دندان شیری در داخل دهان باشد. این موضوع نشان دهنده این است که احتمالا دندان دائمی برای رشد کردن وجود ندارد، تا باعث شل شدن دندان شیری و افتادنش شود. در نتیجه دندان شیری همچنان پابرجا خواهد ماند.

دندانپزشک کودکان در چنین مواردی اقدام به کشیدن دندان کرده و آن را خارج میکند. همچنین به محض بیرون آمدن دندان دائمی نیز یک متخصص ارتودنسی می تواند با کمک روش های خاصی به درست و صاف در آمدن دندان دائمی کمک کند.

10. بسیاری از کودکان از دندانپزشکی می ترسند

ترس و اضطراب کودکان البته ارتباط مستقیمی با دهان و دندان ندارد و یک مشکل فرعی دندانپزشکی در کودکان نیست. با این حال، همین ترس می تواند روی مراجعات منظم و برنامه ریزی شده کودکان به مطب دندانپزشکی تاثیر منفی بگذارد.

ترس از دندانپزشکی می تواند معاینات منظم دندانپزشکی را به تجربه ای ترسناک برای کودکان تبدیل کند. با وجود ترس و اضطراب کودک از فرآیند های دندانپزشکی یا محیط دندانپزشکی، ممکن است بسیاری از کودکان از مراقبت های اولیه و مورد نیاز در طول رشد خود باز بمانند.

این مساله به عنوان یکی از رایج ترین مشکلات دندانپزشکی کودکان، ممکن است نیاز به اقدامات جدی تر مانند درمان ریشه دندان یا عصب کشی دندان، کشیدن دندان، پر کردن دندان و …. را که قاعدتا باید فوری انجام شوند به تعویق بی اندازد.