دندان قروچه یا براکسیسم چیست و چطور درمان می شود؟
براکسیسم (Bruxism) یا دندان قروچه مشکل شایعی در میان بسیاری افراد است که اشاره به ساییده شدن دندان ها با فشار به هم، طی بیداری یا خواب دارد. این مشکل اگر ادامه دار باشد می تواند به تحلیل مینای دندان و سایر مشکلات مشابه منجر شود. نحوه تشخیص، علل، علائم و درمان دندان قروچه در این مقاله خواهید خواند.
بروکسیسم یک مشکل دندانپزشکی بسیار شایع است
حدود نیمی از بزرگسالان در ایالات متحده دندان های خود را به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه به هم می‌سابند. اما از این بین تنها 20 درصد دچار براکسیسم هستند. به این معنی که تنها 20 درصد ز آنها دندان های خود را به طور مکرر و زیاد به هم سابیده و مینای دندانشان دچار تحلیل زیادی است.
چه کسانی بیشتر براکسیسم دارند؟
زنان و مردان بالای 25 سال بیشتر از کودکان دندان قروچه را تجربه می کنند. از طرفی از آنجایی که فک و دندان کودک به سرعت رشد می کند احتمالا دندان قروچه در کودکان چندان غیرطبیعی نیست و آسیبی به دندان نمی زند. كودكانی كه دندان هایشان را به هم میسایند معمولا پیش از وارد شدن آسیب به دندان ها یا تجربه درد و ناراحتی دست از آن می کشند. براکسيسم اغلب در بزرگسالان شديدتر است.
انواع دندان قروچه
به طور کلی ما دو نوع دندان قروچه داریم که عبارتند از:
- براکسیسم در زمان خواب (دندان قروچه شبانه): زمانی رخ می دهد که، کسی دندان های خود را هنگام خواب به هم میسابد. این رایجترین نوع براکسیسم است.
- براکسیسم بیداری: زمانی است که شخصی دندان های خود را در طول روز و اغلب به دنبال استرس، اضطراب، عصبانیت یا تنش به هم میسابد.
علت دندان قروچه: چه عواملی باعث بروکسیسم میشوند؟
البته دندانپزشکان مطمئن نیستند که چه عواملی باعث ایجاد دندان قروچه می شوند. در واقع یا بروکسیسم دندان ممکن است به طیف وسیعی از عوامل روحی و روانی، جسمی و ژنتیکی مربوط باشد. استرس، عفونت های تنفسی، آلرژی، درد گوش و برخی از داروهای خاص با دندان قروچه همراه هستند. همچنین برخی از افراد نسبت به سایرین بیشتر مستعد ابتلا به این مشکل هستند.
شایعترین علل
شایع ترین عواملی که خطر ابتلا به بروکسیسم را در افرد افزایش می دهد عبارتند از:
- اضطراب و استرس: استرس زیاد یا سطح اضطراب بالا می تواند منجر به افزایش ساییدگی دندان ها در حالت ناخودآگاه شود.
- نوشیدن الکل: نوشیدن بیش از حد الکل شانس ابتلا به بروکسیسم در افرد را دو چندان می کند.
- سیگار کشیدن: از آنجایی که نیکوتین باعث آزاد شدن دوپامین میشود سیگاری ها دو برابر بیشتر دچار دندان قروچه هستند.
- نوشیدنی های کافئین دار: مصرف زیاد کافئین باعث ایجاد تغییراتی در ضربان قلب می شود و دوپامین را آزاد می کند، که ممکن است با دندان قروچه بیش از حد در ارتباط باشد.
- برخی داروها: مواد محرکی مانند کوکائین ، اکستازی و آمفتامین ها می توانند باعث بیدار شدن شدید از خواب شوند. این داروها همچنین می توانند به ساختار دندان آسیب وارد کرده و به مرور زمان ایجاد حفره کنند.
- ژنتیک: براکسیسم شبانه معمولا ریشه در مسالئل ژنتیکی دارد.
- اختلالات خاصی مانندد زوال عقل، بیماری پارکینسون، وحشت در شب، و اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) معمولاً با دندان قروچه مرتبط هستند. آپنه انسدادی خواب (OSA) همچنین یک عامل خطر ابتلا به این مشکل است.
- سن: بروکسیسم با افزایش سن شایع تر می شود.
علائم
علائم متداول بروکسیسم شامل موارد زیر است:
- به هم سابیدن بیش از حد دندان ها
- سردرد
- درد گوش
- درد عضلات مربوط به فک
- درد صورت و گردن
- قفل شدن فک
- شنیده شدن صدای مفاصل فک جین جویدن غذا
- تحلیل مینای دندان
- کوتاه شدن دندان ها
- آسیب به دندان ترمیم شده
- شکسته شدن، لب پر شدن یا ترک برداشتن دندان ها
- حساسیت دندان
- گاز گرفتن مکرر و ناگهانی بخش داخلی گونه ها
- وجود زخم در بخش هایی از زبان گه در تماس با دندان است
عوامل خطر بروز دندان قروچه کدامند؟
بروکسیسم بدون درمان می تواند منجر به بروز مشکلات جزئی و شدید دندانپزشکی شود. برخی از مشکلات وعوامل خطر عبارتند از:
- اختلالات فک ، مانند اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی (TMD)
- درد شدید صورت
- سردردهای مکرر و درد در شقیقه ها
- آسیب به مینای دندان، تاج و ترمیم دندانی
- دندان های کوتاه شده به دلیل از بین رفتن مینای دندان
- کشیدن دندان
گزینه های درمانی
برخی از گزینه های درمانی برای بروکسیسم عبارتند از:
گارد و محاظف دهان و دندان
محافظ دهان و اسپلینت ها وسایل اکلوزال هستند. آنها در موقعیت یابی دندانها و تراز فک به خصوص هنگام خواب کمک می کنند. محافظ دهان از آکریلیک سخت ساخته شده است و مانع از آسیب دیدن دندان ها حین دندان قروچه میشود.
گارد دهان برای هر بیماری بصورت سفارشی ساخته می شوند. این محافظ ها دندان های شما را از دندان قروچه، گرفتگی و درد دهان و همچنین درد فک در امان نگاهم میدارند.
دارودرمانی
معاینات منظم دندانپزشکی (دو بار در سال) می تواند به کاهش و مدیریت صدمات ناشی از بروکسیسم کمک کند. طی این جلسات دندان ها چک شده و اگر صدمه احتمالی دیده باشند آن ها را ترمیم میکنند.
چه داروهایی برای درمان دندان قروچه تجویز میشوند؟
با کمک دارو درمانی میتوان تا حدودی این مشکل را درمان کرد. مهمترین داروهای بکار رفته در این خصوص عبارتند از:
- شل کننده های عضلانی
- داروی خواب
- تزریق بوتاکس
- داروهای ضد اضطراب
- داروهای ضد افسردگی
درمان براکسیسم با مدیریت استرس
اگر علت دندان قروچه شما ناشی از استرس ، اضطراب یا سایر مشکلات مربوط به سلامت روان، پزشک ممکن است برای درمان آن موارد زیر را به شما توصیه کند:
- رفتاردرمانی شناختی (CBT)
- رفتار درمانی معمولی
- استرس درمانی
- درمان بیوفیدبک
- تکنیک های آرامشبخش
درمان خانگی دندان قروچه در خواب چیست؟
برای اینکه بتوانید در خانه دندان قروچه را درمان کنید می توانید روش های زیر را نیز امتحان کنید.
1. کمپرس گرم استفاده کنید
اگر ناخودآگاه دندان های خود را روی هم فشار می دهید ، یک کمپرس گرم می تواند ماهیچه ها را شل کرده و گردش خون در ناحیه را افزایش دهد. دراز بکشید و یک طرف صورت خود را روی یک پد گرمکن قرار دهید. کمپرس گرم را به مدت 15 دقیقه اعمال کنید و سپس آن را در طرف دیگر تکرار کنید.
2. مدیتیشن و تمرین یوگا انجام دهید
مسائل مربوط به سلامت روان مانند استرس ، اضطراب و افسردگی همگی دلایل اصلی دندان قروچه هستند. خبر خوب این است که تکنیک های کاهش استرس مانند مدیتیشن می تواند به بهبود سلامت کلی شما و کاهش استرستان کمک کند.
برای بهره مندی از فواید مدیتیشن جهت درمان دندان قروچه ، راحت بنشینید و مدتی ذهن خود را در سکوت متمرکز کنید. اجازه ندهید افکار شما سرگردان شوند و سعی کنید ذهن خود را خالی کنید.
3. غذای غنی از منیزیم بخورید
منیزیم به آرامش خاطر شما کمک کرده و خلق و خو را تنظیم می کند. غذاهای غنی از منیزیم مانند بادام بو داده خشک، اسفناج آب پز، موز، ماهی، کره بادام زمینی و دانه کتان را در رژیم غذایی خود مصرف کنید تا با دریافت منیزیوم بتوانید به ریلکس شدن سیستم عصبی خود کمک کنید.
این مواد به شل شدن بافت های عضلانی و رگ های خونی کمک کرده و از ساییدگی ناشی از سفت شدن یا اسپاسم عضلات فک جلوگیری می کند. همچنین می توانید مکمل منیزیم مصرف کنید ، اما توصیه می شود قبل از امتحان کردن این درمان خانگی دندان قروچه در خواب ابتدا با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
4. محلول شیر + زردچوبه بنوشید
زردچوبه دارای خواص ضد التهابی است که به تسکین درد ماهیچه های فک شما کمک می کند. و اسید آمینه تریپتوفان موجود در شیر به سیستم عصبی شما کمک می کند تا آرام شوید و خواب راحت تری داشته باشید. اگر طعم شیر زردچوبه را دوست ندارید، عسل را برای شیرینی به آن اضافه کنید و روزانه یک لیوان قبل از خواب بنوشید تا به نتایج دلخواه برسید.
5. چای گیاهی بنوشید
به جای مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه، بهتر است از جایگزین های بدون کافئین استفاده کنید. انتخاب چای گیاهی (مشخصا چای بابونه) یک راه عالی برای کاهش طبیعی استرس و کاهش علائم دندان قروچه مخصوصا در خواب است.
چای گیاهی بدن و ذهن شما را آرام می کند و آرامش شما را به طرز چشمگیری بیشتر می کند. قبل از خواب یک فنجان چای سبز گرم بنوشید تا احتمال ساییدن یا فشار دادن دندان ها در هنگام خواب را کاهش دهید.