کیست دندان چیست و چطور با این 4 روش درمان می شود
کیست دندان (Tooth cysts) کیسه ای پر از مایع است که در استخوان فک یا بافت های نرم اطراف دندان ایجاد می شود. این کیست ها می توانند به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شوند و ممکن است برای جلوگیری از عوارض بیشتر نیاز به درمان سریع داشته باشند. به صورت تخصصی تر، کیست یک ساختار کیسه مانند بسته است که حاوی مایع، هوا یا مواد دیگر است. این ساختار زمانی شکل می گیرد که روند طبیعی تقسیم و رشد سلولی مختل شود و منجر به تجمع مایع و تشکیل کیسه شود.
با انواع کیست دندان بیشتر آشنا شوید!
کیست دندان می تواند به اشکال مختلف ظاهر شود که هر کدام ویژگی ها و پیامدهای خاص خود را دارند. شایع ترین انواع کیست ها عبارتند از:
کیست های رادیکولار (Radicular Cysts)
کیست های رادیکولار که به عنوان کیست پری آپیکال نیز شناخته می شوند، شایع ترین نوع کیست دندان هستند. آنها در نتیجه عفونت یا التهاب در پالپ دندان ایجاد می شوند که معمولاً در اثر پوسیدگی دندان یا ترومای درمان نشده ایجاد می شود.
کیست های دندانی (Dentigerous Cysts)
کیستهای دنتیژروس که کیستهای فولیکولی نیز نامیده میشوند، در اطراف تاج دندانهای بیرون نیامده تشکیل میشوند. آنها زمانی رخ می دهند که رشد دندان با مشکل مواجه شود و منجر به تجمع مایع بین دندان و بافت اطراف آن شود.
کراتوسیست های ادنتوژنیک (Odontogenic Keratocysts)
کراتوسیست های ادنتوژنیک انواع نادری از کیست دندان هستند که ممکن است بسیار تهاجمی تر از نمونه های دیگر باشند. آنها به سرعت رشد می کنند و شانس بیشتری برای عود دارند. این کیست ها معمولاً در استخوان فک یافت می شوند و در صورت عدم درمان می توانند آسیب قابل توجهی به بار آورند.
کیست های رزیجوال (Residual Cysts)
کیست های رزیجوال نوعی کیست هستند که پس از کشیدن دندان باقی می مانند. آنها در نتیجه حذف ناقص کیست اصلی یا وجود بافت باقیمانده ای هستند که به رشد خود ادامه می دهند.
علل و عوامل خطر بروز انواع کیست های دندانی چه هستند؟
کیست دندان می تواند به دلایل مختلف و عوامل خطرها متنوع ایجاد شود. برخی از عوامل مشترکی که در شکل گیری این ساختارهای دردسرساز نقش دارند عبارتند از:
- پوسیدگی دندان درمان نشده
- وارد شدن ضربه به صورت یا آسیب دیدن دندان
- عفونت در پالپ دندان
- دندانهای نهفته یا بیرون نیامده
- استعداد ژنتیکی
علائم کیست دندان چیست؟
شناسایی علائم کیست دندان برای تشخیص و درمان به موقع بسیار مهم است. برخی از علائم رایج که ممکن است نشان دهنده وجود انواع کیست باشد عبارتند از:
- تورم و التهاب در ناحیه آسیب دیده
- درد یا ناراحتی (به ویژه هنگام جویدن)
- حساسیت به دمای گرم یا سرد
- تغییر رنگ یا تیره شدن دندان
- تشکیل آبسه دندان
اگر مشکوک به داشتن کیست هستید، بسیار مهم است که توسط یک دندانپزشک متخصص و باتجربه تحت معاینه و بررسی کامل قرار بگیرید.
درمان کیست چیست؟
رویکرد درمان کیست دندان به عوامل مختلفی از جمله نوع، اندازه و محل آن و همچنین سلامت کلی دهان و دندان بیمار بستگی دارد. برخی از گزینه های رایج درمانی عبارتند از:
کشیدن دندان
اگر دندانی باعث ایجاد کیست شده به شدت آسیب دیده یا عفونی شده است، کشیدنش بهترین راه ممکن خواهد بود. این فرآیند شامل برداشتن دندان آسیب دیده همراه با کیست برای جلوگیری از عوارض بیشتر است.
کیسه سازی یا (Marsupialization)
کیسه سازی یک روش جراحی است که شامل ایجاد یک سوراخ در کیست برای تخلیه مایع و اجازه بهبود کیست از داخل به بیرون است. این روش اغلب برای کیست دندان بزرگتر یا آنهایی انجام می شود که باعث ناراحتی قابل توجهی می شوند.
انوکلئاسیون (Enucleation)
انوکلئاسیون یک روش جراحی است که در آن کل کیست، از جمله پوشش داخلی، برداشته می شود. این روش معمولاً برای کیست های کوچکتر یا زمانی که کیست خطر عود بیشتری دارد استفاده می شود.
درمان ریشه (عصب کشی دندان)
در برخی موارد، اگر کیست همراه با دندانی باشد که ریشه اش عفونی شده و از قضا می توان آن را نجات داد، درمان ریشه یا عصب کشی انجام می شود. درمان ریشه شامل برداشتن پالپ عفونی یا آسیب دیده از دندان و مهر و موم آن برای جلوگیری از برگشت عفونت است.
عوارض کیست دندان چیست؟
در حالی که این کیست ها ممکن است در ابتدا یک مشکل دندانی جزئی به نظر برسند، اما اگر به موقع درمان نشوند، می توانند منجر به عوارض مختلفی شود. برخی از عوارض بالقوه انواع کیست دندان درمان نشده عبارتند از:
- گسترش عفونت به بافت های اطراف یا سایر دندان ها
- آسیب به استخوان فک یا دندان های مجاور
- تشکیل آبسه یا فیستول
- افزایش خطر از دست دادن دندان
درمان سریع کیست برای جلوگیری از این عوارض بالقوه بسیار مهم است و هیچگاه نباید بیش از چند روز درمان را به تعویق انداخت.
چطور از بروز این کیست ها جلوگیری کنیم؟
در حالی که نمی توان همیشه از بروز تمامی کیست های دندانی پیشگیری کرد، اما اقداماتی وجود دارد که می توانید برای به حداقل رساندن خطر بروز یا عود مجدد آن ها انجام دهید. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- رعایت بهداشت بهداشت دهان و دندان: از جمله مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن.
- انجام معاینات دوره ای و چکاپ دندانپزشکی
- درمان به موقع مشکلات دندانی مانند پوسیدگی دندان یا عفونت لثه
- کشیدن دندان های نهفته و نیمه نهفته
- انجام درمان ارتودنسی در خصوص برای دندان های نهفته و نیمه نهفته
پاسخ به سوالات رایج در خصوص این مشکل
خیر، این کیست ها به ندرت خود به خود از بین می روند. آنها معمولاً برای از بین رفتن کامل نیاز به درمان حرفه ای دندانپزشکی دارند.
این کیست ها می توانند باعث درد یا ناراحتی شدید شوند. اگر عفونی یا بزرگ شده باشند درد و ناراحتی بیشتری ایجاد می کنند.
در صورت عدم درمان، این کیست ها به دلیل آسیبی که می توانند به بافت ها و استخوان اطراف واردقاعدتا به مرور زمان منجر به از دست دادن دندان می شود.
خیر، کیست دندان مسری نیست. آنها ناشی از عوامل خارجی نیستند بلکه مشکلات داخلی در نظر گرفته می شوند که امکان ندارد از شخصی به شخص دیگر منتقل شوند.
هرچند به میزان بسیار کم، اما احتمال عود این ساختارها پس از درمان شدن (به خصوص در مورد انواع تهاجمی تر مانند کراتوسیست های ادنتوژنیک) وجود دارد.