همه چیز درباره پوسیدگی دندان به زبانی ساده + روش های درمانی

پوسیدگی دندان که به عنوان خرابی یا حفره دندان نیز شناخته می شود، یک مشکل شایع مرتبط با سلامت دهان و دندان است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. در این مقاله، علل، علائم، پیشگیری و و روش های درمان پوسیدگی را بررسی می‌کنیم.

پوسیدگی دندان چیست؟

پوسیدگی دندان به طور کلی یک فرآیند مخرب است. این وضعیت زمانی رخ می دهد که لایه بیرونی دندان (مینا) که سفید و بسیار سفت و سخت است توسط اسیدها در نتیجه فعالیت مخرب باکتری ها آسیب جدی می بیند. این مساله موجب سست شدن و تحلیل رفتن مینای دندان ها می شود که می تواند باعث درد و سایر علائم دیگری در ما شود. از این رو، مساله پوسیدگی، مهمترین و شایعترین علل مراجعه به کلینیک های دندانپزشکی است.

چه عواملی باعث پوسیدگی دندان می شود؟

همانطور که گفته شد پوسیدگی دندان در اثر وجود پلاک های دندانی و تولید اسید توسط باکتری ها ایجاد می شود. این مشکل ابتدا مینای دندان را درگیر میکند و کم کم به بخش های داخلی تر مثل دنتین و در نهایت پالپ دندان گسترش یافته و درد بسیار زیادی را به شخص تحمیل می کند. پوسیدگی به دندان شما آسیب می رساند و ممکن است منجر به ایجاد حفره و یا حتی مرگ و از کار افتادگی کامل دندان شما شود. در بخش بعدی مراحل این فرآیند را بیشتر توضیح داده ایم.

پوسیدگی طی چه مراحلی ایجاد می شود؟

مرحله 1: از بین رفتن مواد معدنی مینا

در این مرحله اولیه، اسیدهای تولید شده توسط باکتری ها شروع به تضعیف مینای دندان می کنند. باکتری ها یک لایه چسبناک به نام پلاک تشکیل می دهند که به سطح دندان می چسبد. اگر پلاک از طریق رعایت بهداشت دهان و دندان مانند مسواک زدن و نخ دندان برداشته نشود، این ماده چسبنده می‌تواند تجمع یافته و منجر به دمینرالیزاسیون یا از بین رفتن ساختار معدنی مینا شود.

مرحله 2: پوسیدگی مینا

با ادامه دمینرالیزاسیون، مینای دندان شروع به شکسته شدن می کند و حفراتی در سطح آن ایجاد خواهد شد. این حفره ها سوراخ های کوچکی در سطح دندان هستند که می توانند ذرات غذا و باکتری ها را به دام بیندازند و پوسیدگی را تسریع کنند. علاوه بر این، پوسیدگی مینای دندان می تواند باعث حساسیت به مواد سرد و گرم شده و خوردن یا نوشیدن برخی غذاها را با ناراحتی و احساس ناخوشایندی همراه کند.

مرحله 3: پوسیدگی عاج

در صورت عدم درمان، پوسیدگی به عمق دندان پیش رفته و به لایه عاج یا دنتین می رسد. عاج نرمتر از مینای دندان است و بیشتر در معرض آسیب است. با پیشرفت پوسیدگی، حفره ها عمیق تر می شوند و دندان حساس تر و دردناک تر می شود. در این مرحله، جستجوی درمان دندانپزشکی برای جلوگیری از عوارض بعدی بسیار مهم است.

مرحله 4: عفونت پالپ

هنگامی که پوسیدگی به درونی ترین لایه دندان یعنی به نام پالپ برسد، می تواند باعث عفونت شدید شود. پالپ حاوی رگ‌های خونی، اعصاب و بافت همبند است و در صورت عفونت می‌تواند منجر به درد و ناراحتی شدید شود. در چنین مواردی، درمان ریشه یا همان عصب کشی ممکن است برای برداشتن پالپ عفونی و نجات دندان ضروری باشد.

مرحله 5: تشکیل آبسه

اگر عفونت در پالپ درمان نشود، می تواند به خارج از دندان گسترش یابد و آبسه ایجاد کند. آبسه حفره ای از چرک است و زمانی که سیستم ایمنی بدن تلاش می کند با عفونت مبارزه کند، ایجاد می شود. علائم آبسه شامل تورم، التهاب و درد ضربان دار است. مداخله فوری دندانپزشکی برای جلوگیری از عوارض به دنبال پوسیدگی و آبسه بیشتر ضروری است.

مرحله 6: از دست دادن دندان

در مرحله نهایی پوسیدگی دندان، ممکن است به دلیل آسیب و عفونت زیاد، دندان ناپایدار شود. تحلیل رفتن لثه، ناشی از حضور مداوم باکتری ها، می تواند پایه دندان را بیشتر تضعیف کند. در موارد شدید، استخراج ممکن است برای جلوگیری از گسترش عفونت و حفظ سلامت دهان ضروری باشد.

علائم پوسیدگی دندان چیست؟

پوسیدگی دندان در مراحل اولیه معمولا علائم آنچنان قابل توجهی ندارد و معمولا به صورت اتفاقی ممکن است حین ویزیت توسط دندانپزشک از طریق تصویر اشعه ایکس یا معاینه فیزیکی وجود خرابی و حتی حفره داخل دندان تشخیص داده شود. به همین دلیل است که شما باید به طور منظم به مطب دندانپزشک خود مراجعه کنید. زیرا در همان  ابتدای پوسیدگی مانع از گسترش آن شده و اقدام به  درمان میکنند.

درمان های غیر تهاجمی پوسیدگی دندان چه هستند؟

هنگامی که پوسیدگی دندان در مراحل اولیه تشخیص داده می شود، درمان های غیرتهاجمی ممکن است برای ترمیم آسیب و جلوگیری از پوسیدگی بیشتر کافی باشد. این درمان ها عبارتند از:

• فلوراید تراپی: دندانپزشکان ممکن است غلظت بالایی از فلوراید را روی دندان‌های شما بمالند تا مینای دندان را دوباره معدنی کند و پوسیدگی در مراحل اولیه را معکوس کند.
• سیلانت های دندانی: سیلانت های دندانی پوشش های محافظ نازکی هستند که روی سطوح جویدنی دندان های پشتی شما اعمال می شوند و به عنوان سدی در برابر باکتری ها و اسیدها عمل می کنند.
• دهانشویه آنتی باکتریال: با دهانشویه آنتی باکتریال حاوی فلوراید بشویید تا به کاهش باکتری ها و تقویت دندان ها کمک کند.

چه زمانی نیاز به ترمیم های دندانپزشکی است؟

هنگامی که پوسیدگی دندان فراتر از مراحل اولیه پیشرفت می کند، پر کردن دندان برای بازسازی ساختار آسیب دیده دندان ضروری می شود. پر کردن شامل برداشتن قسمت پوسیده دندان و پر کردن حفره با مواد ترمیمی مناسب است. انواع مواد ترمیمی پر کننده دندان شامل کامپوزیت، آمالگام، سرمیک، گلاس آیونومر، طلا و … می شود.

عصب کشی دندان چه زمانی برای پوسیدگی دندان در نظر گرفته می شود؟

در مواردی که پوسیدگی دندان به درونی ترین قسمت دندان شما که به پالپ معروف است رسیده است، ممکن است برای نجات دندان از کشیدن شدن، درمان ریشه لازم باشد. درمان ریشه شامل برداشتن پالپ عفونی، تمیز کردن و ضد عفونی کانال‌های ریشه و آب بندی آنها برای جلوگیری از عفونت مجدد است.

چه زمانی نیاز به روکش کردن دندان پوسیده است؟

در مواردی که پوسیدگی دندان آسیب قابل توجهی به ساختار دندان وارد کرده است، ممکن است روکش دندان برای بازیابی شکل، استحکام و ظاهر آن توصیه شود. روکش دندان یک کلاهک سفارشی است که دندان آسیب دیده را به طور کامل می پوشاند و از آن در برابر خرابی و شکستگی بیشتر محافظت می کند.

چه زمانی نیاز به کشیدن دندان پوسیده است؟

در برخی موارد، پوسیدگی دندان ممکن است به جایی برسد که دندان غیر قابل ترمیم باشد و کشیدن دندان ضروری باشد. کشیدن دندان معمولاً زمانی که تمام گزینه های درمانی دیگر جواب نداده باشد، آخرین راه حل در نظر گرفته می شود. برخی از دلایل رایج کشیدن دندان به دلیل خرابی عبارتند از:

• عفونت شدید یا تشکیل آبسه غیرقابل درمان
• آسیب گسترده به ساختار دندان
• دندان های نهفته یا نیمه نهفته که باعث درد یا ناهماهنگی می شود

پاسخ به سوالات رایج