ارتودنسی متحرک چیست و برای چه افرادی لازم است؟

بسیاری از افراد دندان‌های نامنظمی دارند که علت این مشکل می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد. با ارتودنسی می‌توان دندان‌ها را صاف کرد و فاصله بین دندان‌ها را از بین برد، و به این ترتیب به سلامتی دندان، لثه و همچنین مفاصل فک کمک بسزایی کرد. در بین روش‌های ارتودنسی، یک مدل رایج به نام ارتودنسی متحرک وجود دارد که نسبت به روش های معمولی بهتر است. در این مقاله درباره این روش اطلاعات بیشتری ارائه شده ومی تواند برای افرادی که به دنبال انتخاب روش ارتودنسی خود هستند مفید باشد.

ارتودنسی متحرک چیست؟

ارتودنسی متحرک در واقع یک نوع دسته بندی برای وسایل یا روش های مرتب کردن دندان ها است. همانطور که احتمالا شما هم می دانید، متخصص برای مرتب کردن دندان ها از وسایل و ابزارهای مختلفی استفاده می کنند. برخی از این وسایل از ابتدای درمان به دندان ها متصل می شوند و تا زمانی که دندان ها منظم نشوند برداشته نخواهند شد، به درمان با این وسایل ارتودنسی ثابت می گویند.

حال اگر وسایل ثابت نباشند و بتوان آن ها را هر زمان که خواست بیرون آورده و دوباره روی دندان ها قرار داد، روش درمان می شود ارتودنسی متحرک.

انواع ارتودنسی متحرک چیست؟

همانطور که گفته شد ارتودنسی متحرک روشی محبوب در درمان ناهنجاری‌های دندانی است. در این روش از ابزارها یا وسایل خاصی و البته متنوعی استفاده می شود. رایج ترین وسایل متحرک عبارتند از:

اینویزالاین یا ارتودنسی شفاف

در کشورهای خارجی استفاده از ارتودنسی متحرک شفاف که به آن ارتودنسی نامرئی نیز گفته می شود، یکی از روش‌های محبوب جهت مرتب سازی دندان ها است. اگر می‌خواهید دندان‌های خود را با احتیاط صاف کنید، بهترین گزینه برای شما این مورد است.

ارتودنسی شفاف می‌تواند بدون استفاده از براکت دندان (سیم)، دندان‌های صافی به شما تحویل بدهد. این روش درمانی شامل چند ردیف متحرک از صاف کننده است و شما مجبور نیستید از براکت و سیم‌های فلزی استفاده کنید. تکمیل درمان در این روش ممکن است 15 ماه طول بکشد.

یکی از مزیت‌های ارتودنسی نامرئی هزینه آن است که تقریبا ارزان است و شما می‌توانید هر چند هفته یک بار آن‌ها را عوض کنید. برخلاف براکت‌ها این مدل به راحتی پاک می‌شود، پس نیازی نیست هنگام نوشیدن یا غذا خوردن آن‌ها را خارج کنید.

نگهدارنده‌ها

بعد از اتمام برنامه درمانی، همچنان باید از نگهدارنده استفاده کنید. این وسیله ارتودنسی متحرک از این جهت مهم است که بعد از پایان درمان تا چند وقت دندان‌های شما را صاف نگه می‌دارد. نگهدارنده‌ها بیشتر از آنچه که فکر کنید مهم هستند، و استفاده نکردن از آن می‌تواند کل درمان ارتودنسی را بیهوده کند، زیرا دندان‌ها بعد از ارتودنسی دوباره می‌توانند به حالت قبل برگردند. معمولا به نوجوان‌هایی که ارتودنسی می‌کنند توصیه می‌شود تا رسیدن به سن بلوغ حتما از نگهدارنده استفاده کنند. البته لازم به ذکر است این روش، مدل‌های ثابت نیز دارد.

تنظیم کننده فضای دندان‌ها

از این مدل ارتودنسی متحرک معمولا در کودکانی که ریزش دندان در آن‌ها زودتر بوده استفاده می‌شود. با وجود شکاف در هنگام خالی شدن جای دندان‌های شیری، ممکن است مسیر دندان‌های دائم مسدود شود. از این ارتودنسی برای جلوگیری از حرکت دندان‌های شیری در لثه استفاده می‌شود.

پالاتال اکسپندرها (وسیع کننده های کام)

گسترش دهنده کامی، مانند نگهدارنده‌ها نیز می‌تواند متحرک یا ثابت باشد. معمولا سن یک معیار برای انتخاب نوع ارتودنسی متحرک یا ثابت در این روش است. برای کودکان بزرگ‌تر مدل ثابت مناسب‌تر است. از گسترش دهنده‌های کامی برای پهن کردن فک بالا، با وارد کردن فشار بسیار کم به دندان‌های آسیا بالایی استفاده می‌شود. این ارتودنسی باید به طور منظم تنظیم شود، و در هربار تنظیم میزان فشار ممکن است تغییر کند. برای نتیجه گیری از این روش باید تا چند ماه از آن استفاده کرد.

نکته مهم در خصوص انتخاب وسایل متحرک

فرد نمی‌تواند خودش نوع درمان را انتخاب کند. معمولا دکتر نسبت به نوع ناهنجاری مدل ارتودنسی را انتخاب می‌کند.

مزایای و معایب ارتودنسی متحرک چیست؟

ارتودنسی متحرک برای بسیاری از افراد قطعا مناسب‌تر است، هرچند امروزه کمتر دکتری این مدل درمان را امتحان می‌کند، مگر اینکه در طول درمان نیاز به انجام اقدامات ترمیمی دیگری نیز باشد. برخی از مزایای ارتودنسی متحرک عبارتند از:

• می‌تواند برای نظافت خارج شود
• برای درمان دندان‌هایی که حرکت کمی نیاز دارند مناسب‌تر است و هزینه کمتری دارد
• در مراسمات می‌توانید آن‌ها را خارج کنید
• هنگام صحبت کردن دیده نمی‌شود
• استفاده از آن آسان است و هنگامی که دچار درد در فک شدید می‌توانید آن را خارج کنید

این ها نیز تعدادی از معایب وسایل متحرک است:

• ارتودنسی متحرک نمی‌تواند چرخش‌های چندگانه را انجام دهد
• معمولا برخی از افراد کم سن و سال تحمل استفاده از آن را ندارند و همکاری نمی‌کنند، به همین دلیل طول درمانشان بیشتر خواهد شد
• ارتودنسی متحرک اگر بی‌کیفیت باشد قابل تحمل برای فرد نیست

چه افرادی نیاز به ارتودنسی متحرک دارند؟

تشخیص اینکه فرد نیاز به ارتودنسی دارد یا نه، و یا اینکه باید از ارتودنسی متحرک استفاده کند یا ثابت نیاز به نظر یک دندان‌پزشک یا متخصص ارتودنسی دارد. دکتر مخصوص با استفاده از تصویر دندان و یا مدل گچی گرفتن از آن‌ها، می‌تواند به شما بگوید که تا چه مدت نیاز به داشتن ارتودنسی دارید. افرادی که وضعیت‌های زیر را دارند معمولا طبق نظر دکترها باید ارتودنسی انجام دهند.

• اوپن بایت (open bite): این ناهنجاری به دلیل باز بودن و فاصله زیاد بین دو فک ایجاد می‌شود
• اور بایت (over bite): این مدل به خاطر جلو بودن دندان‌های بالایی ایجاد می‌شود
• آندر بایت (under bite): در ناهنجاری آندربایت، دندان‌های پایینی از ردیف بالایی جلوتر است
• کراس بایت (cross bite): این ناهنجاری به خاطر قرار نگرفتن دندان‌های بالایی روی پایینی است
• فاصله زیاد: وجود فاصله در میان دندان‌ها چه مادرزادی و چه به دلیل افتادن و یا عمل جراحی باعث این ناهنجاری خواهد شد
• شلوغی فک: شلوغی فک به دلیل این است که تعداد زیادی دندان در یک ردیف لثه قرار می‌گیرد

نکته پایانی

معمولا بسیاری از افراد نمی‌توانند وجود یک شئ فلزی در دهان را برای مدت طولانی تحمل کنند، پس ترجیح می‌دهند از روش ارتودنسی متحرک استفاده کنند تا هم روی ظاهر آن‌ها تاثیر نگذارد، و هم بتوانند هر وقت که می‌خواهند این وسیله را از دهان خارج کنند. البته گاهی اوقات درمان فقط با روش ارتودنسی ثابت قابل انجام است و ارتودنسی متحرک ممکن است دندان ها را کاملا مرتب نکند. آنچه که مهم است مراجعه به یک متخصص ارتودنسی خوب است تا به شما در انتخاب روش مناسب (خواه ثابت یا متحرک) کمک کند.